PG电子

1. Datganiad rhagarweiniol

Bwriad y ddogfen hon yw bod yn grynodeb o farn y Comisiwn Elusennau ar y gyfraith sy鈥檔 sail i鈥檞 gyhoeddiad 鈥淏uddsoddi arian elusennau: canllawiau i ymddiriedolwyr鈥� (鈥榶 canllawiau鈥�) ac o reidrwydd mae鈥檔 defnyddio iaith fwy technegol.

Nid yw鈥檙 dadansoddiad hwn wedi鈥檌 fwriadu i fod yn grynodeb cyfreithiol cynhwysfawr, ond yn bwynt cyfeirio defnyddiol i ymddiriedolwyr, eu cynghorwyr a鈥檙 cyhoedd. Bwriedir iddo adlewyrchu鈥檙 gyfraith ac arfer yng Ngorffennaf 2023. Nid yw鈥檔 rhwymol yn y gyfraith. Dylid cofio ei fod yn cynnig dadansoddiad cyffredinol o鈥檙 gyfraith ond bydd a yw鈥檙 dadansoddiad yn briodol mewn achos penodol yn dibynnu ar holl ffeithiau鈥檙 achos hwnnw, gan nodi bod cyfraith ymddiriedolaethau yn aml yn datblygu鈥檔 gynyddrannol fesul achos. Mae鈥檙 Comisiwn hefyd yn nodi pwysigrwydd peidio 芒 thrin sylwadau obiter mewn achosion fel statud, a lle mae鈥檔 bosibl nodi鈥檙 gymhareb rwymol o achosion neu鈥檙 egwyddor sylfaenol.

Mewn rhai mannau mae鈥檙 ddogfen hon yn dyfynnu o benderfyniadau barnwrol sy鈥檔 defnyddio iaith benodol i un rhyw. Mae鈥檙 rhain yn ddyfyniadau uniongyrchol o adroddiadau achos hanesyddol, ac mae鈥檙 egwyddorion perthnasol yn berthnasol heb gyfeirio at ryw.

Bydd y Comisiwn yn defnyddio鈥檙 un dull 芒鈥檙 llysoedd a鈥檙 Tribiwnlys wrth gymhwyso鈥檙 gyfraith.

2. Cyflwyniad

Mae鈥檙 sail gyfreithiol hon i鈥檙 canllaw yn ymwneud 芒 dyletswyddau a rhwymedigaethau ymddiriedolwyr elusennau. Mae鈥檙 sefyllfa a ddisgrifir yn seiliedig ar y gyfraith sy鈥檔 ymwneud 芒 chyfraith ymddiriedolaethau ac eithrio lle nodir yn wahanol. Felly nid yw rhannau o鈥檙 canllaw hwn yn gymwys yn uniongyrchol i gyfarwyddwyr cwmn茂au elusennol. Fodd bynnag, gan fod cyfarwyddwyr cwmni elusennol hefyd yn gweithredu mewn modd ymddiriedol i hyrwyddo dibenion elusennol, mae ganddynt gyfrifoldebau tebyg. Maent o fewn y disgrifiad o 鈥榶mddiriedolwyr elusen鈥� fel y diffinnir yn adran 177 o Ddeddf Elusennau 2011.

Beth yw buddsoddiad?

Yn y canllawiau, mae鈥檙 Comisiwn yn defnyddio鈥檙 term 鈥榖uddsoddiad鈥� i gynnwys unrhyw wariant arian mewn rhywbeth y gobeithir y bydd yn arwain at enillion ariannol. Mae鈥檙 diffiniad hwn yn cwmpasu amrediad eang o strategaethau a ddefnyddir gan elusennau wrth ddefnyddio eu cronfeydd.

Nid oes diffiniad statudol o fuddsoddiad er bod awdurdod mewn cyfraith achosion ar gyfer yr hyn a olygir gan y term. Yn Harries v Comisiynwyr yr Eglwys [1992] 1 WLR 1241 (Harries) cyfeiriodd yr Is-ganghellor Syr Donald Nicholls at 鈥渆iddo a ddelir gan yr ymddiriedolwyr at ddiben cynhyrchu arian, boed yn incwm neu鈥檔 dwf cyfalaf, i hybu gwaith yr ymddiriedolaeth ag ef鈥�. Disgrifiodd hyn fel 鈥渆iddo a ddelir gan yr ymddiriedolwyr fel buddsoddiad鈥�.

Mae鈥檙 ystyr a roddir i 鈥榝uddsoddi鈥� yn y gyfraith gyffredin wedi鈥檌 gyfyngu鈥檔 gyffredinol i fuddsoddiadau ariannol e.e. 鈥渆iddo a ddelir gan yr ymddiriedolwyr at ddiben cynhyrchu arian, boed yn incwm neu鈥檔 dwf cyfalaf, i hybu gwaith yr ymddiriedolaeth ag ef鈥�. Fodd bynnag, mewn achos yn Seland Newydd Culverden Retirement Village v Cofrestrydd Cwmn茂au [1997] 1 NZLR 257, 261 dywedodd y Cyfrin Gyngor:

鈥溾�︹��..un o ystyron bob dydd buddsoddi yw gosod arian wrth brynu eiddo yn y gobaith o elw. Gall yr adenillion ddod ar ffurf cyfalaf neu incwm neu鈥檙 ddau. Gall fod mewn arian parod, neu gall fod mewn nwyddau megis darparu gwasanaethau.鈥�

Yn yr achos hwnnw, roedd prynu t欧 tref mewn pentref ymddeol ar delerau y bydd y prynwr yn ei feddiannu, gyda gwasanaethau angenrheidiol yn cael eu darparu, cyn belled ag y dymunant a鈥檜 bod wedyn yn cael y cyfan neu ran fawr o鈥檜 gwariant yn 么l yn cael ei ystyried yn briodol yn fuddsoddiad. Yn benodol, dywedodd y llys:

鈥淢ae鈥檙 elw o鈥檜 gwariant i鈥檞 ganfod yng nghyfanswm y budd-daliadau hyn, nid dim ond y taliad ariannol ar y diwedd.鈥�

Y man cychwyn i ymddiriedolwyr ym mhob un o鈥檙 strategaethau 鈥榖uddsoddi鈥� hyn yw dyletswydd ymddiriedolwyr i arfer eu pwerau er lles gorau鈥檙 elusen.Yn achos buddsoddiadau ariannol bydd hyn fel arfer yn golygu ceisio鈥檙 enillion mwyaf sy鈥檔 gyson 芒 darbodusrwydd masnachol.

Pwerau buddsoddi ymddiriedolwyr elusen

Mae鈥檔 rhaid i ymddiriedolwyr elusen arfer eu holl bwerau i hyrwyddo dibenion eu helusen, ac mae hyn yn cynnwys pwerau buddsoddi. Yn Harries, yng nghyd-destun pwerau buddsoddi ymddiriedolwyr, dywedodd Syr Donald Nicholls V-C:

鈥淢ae鈥檔 hanfodol bod ymddiriedolwyr elusen, yn gyffredin 芒 phob ymddiriedolwr arall, yn awyddus i hyrwyddo dibenion yr ymddiriedolaeth y maent wedi derbyn swydd ymddiriedolwr ynddi. Dyna yw eu dyletswydd. Er mwyn eu galluogi鈥檔 well i gyflawni鈥檙 ddyletswydd honno, mae gan ymddiriedolwyr bwerau wedi鈥檜 breinio ynddynt. Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 pwerau hynny gael eu harfer at y diben y cawsant eu rhoi ar ei gyfer: i hybu dibenion yr ymddiriedolaeth.鈥�

Mewn llawer o achosion bydd hyn yn golygu bod ymddiriedolwyr elusen yn buddsoddi er mwyn sicrhau鈥檙 enillion ariannol mwyaf posibl i鈥檙 elusen, fel bod y cronfeydd canlyniadol ar gael at ddibenion yr elusen; ond bydd rhai achosion lle mae ffactorau heblaw perfformiad buddsoddi hefyd yn berthnasol i benderfyniadau ymddiriedolwyr. Mae鈥檙 rhain yn cynnwys achosion lle gall buddsoddiadau posibl wrthdaro 芒鈥檙 dibenion y mae鈥檙 elusen wedi鈥檌 sefydlu i鈥檞 cyflawni, neu achosion lle gallai gwneud buddsoddiadau arbennig achosi niwed i enw da鈥檙 elusen ymhlith rhoddwyr, buddiolwyr neu eraill.

Yn Butler-Sloss ac ors v Comisiwn Elusennau ac anor [2022] Ch 371 (Butler-Sloss), ceisiodd ymddiriedolwyr dwy ymddiriedolaeth elusennol anghorfforedig gymeradwyaeth y Llys i fabwysiadu datganiadau polisi buddsoddi 芒鈥檙 nod o sicrhau bod eu buddsoddiadau yn gyson 芒 nodau Cytundeb Paris ar newid hinsawdd, yn ogystal 芒 rhai datganiadau eraill yn ymwneud 芒鈥檙 gyfraith berthnasol.聽 Wrth roi dyfarniad, amlinellodd Michael Green J y crynodeb canlynol o鈥檙 gyfraith mewn perthynas 芒 phenderfyniadau ymddiriedolwyr elusennol wrth arfer eu pwerau buddsoddi ariannol:

鈥�(1) Mae pwerau buddsoddi ymddiriedolwyr yn deillio o鈥檙 gweithredoedd ymddiriedolaeth neu鈥檙 offerynnau llywodraethu (os oes rhai) a Deddf Ymddiriedolwyr 2000.

(2) Prif ddyletswydd a throsfwaol ymddiriedolwyr elusen yw hyrwyddo dibenion yr ymddiriedolaeth. Felly mae鈥檔 rhaid i鈥檙 p诺er i fuddsoddi gael ei arfer i hyrwyddo鈥檙 dibenion elusennol.

(3) Fel arfer cyflawnir hynny drwy wneud y mwyaf o鈥檙 enillion ariannol ar y buddsoddiadau a wneir; mae鈥檙 meini prawf buddsoddi safonol a nodir yn adran 4 o Ddeddf Ymddiriedolwyr 2000 yn ei wneud yn ofynnol i ymddiriedolwyr ystyried addasrwydd y buddsoddiad a鈥檙 angen i arallgyfeirio; cymhwyso鈥檙 meini prawf hynny a cheisio cyngor priodol er mwyn cynhyrchu鈥檙 enillion ariannol gorau ar lefel briodol o risg er budd yr elusen a鈥檌 ddibenion.

(4) Gwneir buddsoddiadau cymdeithasol neu fuddsoddiadau effaith neu gysylltiedig 芒 rhaglen gan ddefnyddio pwerau ar wah芒n i鈥檙 p诺er buddsoddi pur.

(5) Pan waherddir buddsoddiadau penodol rhag cael eu gwneud gan yr ymddiriedolwyr o dan y weithred ymddiried neu鈥檙 offeryn llywodraethu, ni ellir eu gwneud.

(6) Ond os yw ymddiriedolwyr o鈥檙 farn resymol y gallai buddsoddiadau arbennig neu ddosbarthiadau o fuddsoddiadau wrthdaro 芒鈥檙 dibenion elusennol, mae gan yr ymddiriedolwyr ddisgresiwn i eithrio buddsoddiadau o鈥檙 fath a dylent arfer y disgresiwn hwnnw drwy gydbwyso鈥檔 rhesymol yr holl ffactorau perthnasol gan gynnwys, yn arbennig, tebygolrwydd a difrifoldeb y gwrthdaro posibl a thebygolrwydd a difrifoldeb unrhyw effaith ariannol bosibl o eithrio buddsoddiadau o鈥檙 fath.

(7) Wrth ystyried effaith ariannol gwneud neu eithrio rhai buddsoddiadau, gall yr ymddiriedolwyr ystyried y risg o golli cymorth gan roddwyr a niwed i enw da鈥檙 elusen yn gyffredinol ac yn arbennig ymhlith ei fuddiolwyr.

(8) Fodd bynnag, mae angen i ymddiriedolwyr fod yn ofalus mewn perthynas 芒 gwneud penderfyniadau ynghylch buddsoddiadau ar seiliau moesol yn unig, gan gydnabod y gall fod safbwyntiau moesol dilys ymhlith cefnogwyr yr elusen ar faterion penodol.

(9) Yn y b么n, mae鈥檔 ofynnol i ymddiriedolwyr weithredu鈥檔 onest, yn rhesymol 芒 phob gofal a sg矛l dyladwy) ac yn gyfrifol wrth lunio polisi buddsoddi priodol ar gyfer yr elusen sydd er budd pennaf yr elusen a鈥檌 ddibenion. Lle mae penderfyniadau anodd i鈥檞 gwneud sy鈥檔 ymwneud 芒 gwrthdaro posibl neu niwed i enw da, mae angen i鈥檙 ymddiriedolwyr arfer crebwyll da trwy gydbwyso鈥檙 holl ffactorau perthnasol yn enwedig maint y gwrthdaro posibl yn erbyn y risg o niwed ariannol.

(10) Os yw鈥檙 ymarfer cydbwyso hwnnw wedi鈥檌 wneud yn briodol a thrwy hynny fod polisi buddsoddi rhesymol a chymesur yn cael ei fabwysiadu, mae鈥檙 ymddiriedolwyr wedi cydymffurfio 芒鈥檜 dyletswyddau cyfreithiol yn y fath fodd ac ni ellir eu beirniadu, hyd yn oed os gallai鈥檙 llys neu ymddiriedolwyr eraill fod wedi dod i gasgliad gwahanol.鈥�

Butler-Sloss yw鈥檙 achos mwyaf blaenllaw yn y maes hwn nawr, ac mae鈥檙 dyfarniad hwn yn ganolog i鈥檙 sail ar gyfer arweiniad y Comisiwn ar fuddsoddiad gan ymddiriedolwyr.

Wrth nodi gofynion gan gynnwys gweithredu鈥檔 rhesymol, cydbwyso鈥檙 holl ffactorau perthnasol, a gweithredu鈥檔 onest, yn gyfrifol a chyda鈥檙 holl ofal a sg矛l dyladwy, mae鈥檙 datganiad a nodir uchod yn gosod prosesau gwneud penderfyniadau ymddiriedolwyr ynghylch buddsoddiadau ariannol yn yr un cyd-destun 芒 phenderfyniadau ymddiriedolwyr yn gyffredinol. Er bod y dyfarniad wedi鈥檌 roi鈥檔 benodol yng nghyd-destun ymddiriedolwyr elusennau anghorfforedig, mae鈥檙 Comisiwn o鈥檙 farn bod yr un dyletswyddau鈥檔 debygol o fod yn gymwys i ymddiriedolwyr elusennol pob elusen beth bynnag yw eu ffurf gyfreithiol, yn rhinwedd eu sefyllfa ymddiriedol mewn perthynas 芒鈥檜 helusennau.

Mae鈥檙 crynodeb uchod yn cyfeirio at Ddeddf Ymddiriedolwyr 2000 fel un o ffynonellau pwerau ymddiriedolwyr i fuddsoddi. Mae鈥檙 Ddeddf honno鈥檔 gymwys i ymddiriedolwyr yn yr ystyr llym, megis y rhai a oedd yn barti i achos Butler-Sloss, sy鈥檔 ymddiriedolwyr elusennau anghorfforedig. Bydd pwerau ymddiriedolwyr elusennau corfforedig, gan gynnwys cwmn茂au, sefydliadau corfforedig elusennol a chyrff corfforaethol eraill, yn deillio o鈥檙 fframweithiau cyfreithiol ar wah芒n sy鈥檔 gymwys iddynt.

Mae canllaw ar wah芒n y Comisiwn ar ddyletswyddau ymddiriedolwyr ac ar wneud penderfyniadau gan ymddiriedolwyr yn adlewyrchu llawer o鈥檙 egwyddorion a nodir yn y crynodeb uchod o鈥檙 achos hwnnw fel y maent yn berthnasol i benderfyniadau ymddiriedolwyr yn gyffredinol, ac mae鈥檙 canllaw buddsoddi yn cymhwyso鈥檙 rhain yng nghyd-destun buddsoddi.

3. Buddsoddiad ariannol

Enillion ariannol uchaf

Yn Harries, roedd yr Is-ganghellor yn glir, lle mae eiddo鈥檔 cael ei ddal fel buddsoddiad, 鈥渂ydd dibenion prima facie yn cael eu gwasanaethu orau gan yr ymddiriedolwyr sy鈥檔 ceisio cael yr enillion mwyaf o hynny, boed hynny ar ffurf incwm neu dwf cyfalaf, yn gyson 芒 doethineb masnachol鈥�.聽 Yn Butler-Sloss, dywedodd Michael Green J fod hyrwyddo dibenion elusen trwy ddefnyddio pwerau buddsoddi ariannol 鈥測n cael ei gyflawni fel arfer trwy wneud y mwyaf o鈥檙 enillion ariannol ar y buddsoddiadau a wneir鈥�.

Mae鈥檙 p诺er i fuddsoddi yn Neddf Ymddiriedolwyr 2000 yn ymwneud yn yr un modd 芒 buddsoddiad a wneir at ddiben cyflawni enillion ariannol. Mae hefyd yn wir bod cronfeydd a ddelir fel gwaddoliad parhaol ar ymddiriedolaeth ar gyfer buddsoddiadau, yn amodol ar unrhyw ddarpariaethau penodol yn y ddogfen lywodraethol, yn cael eu dal at ddiben sicrhau enillion ariannol y gellir eu defnyddio i hyrwyddo dibenion yr elusen. Ni all y cronfeydd, yn absenoldeb darpariaethau penodol i鈥檙 perwyl hwnnw, gael eu defnyddio mewn modd a fyddai鈥檔 erydu cyfalaf y gronfa.

Gwahaniaeth rhwng buddsoddi a masnachu

Mae gwahaniaeth rhwng buddsoddiad a menter fasnachu er y gall fod yn anodd ei wneud weithiau. Gall cynhyrchu incwm fod yn nodwedd o fuddsoddiad a menter fasnachu. Gellir trin y ddau yn wahanol o ran trethiant felly mae鈥檔 bwysig bod yn glir os yw gwariant penodol o arian ar fuddsoddiad yn hytrach na menter fasnachu.

Pwerau buddsoddi

Mae pwerau buddsoddi datganedig gan nifer o elusennau wedi鈥檜 nodi yn eu dogfennau llywodraethol. Beth bynnag, mae Deddf Ymddiriedolwyr 2000 yn rhoi p诺er buddsoddi cyffredinol i ymddiriedolwyr elusennau anghorfforedig. Mae hyn yn cael ei ddatgan y gall ymddiriedolwr 鈥渨neud unrhyw fath o fuddsoddiad y gallai ei wneud pe bai ganddo hawl lwyr i asedau鈥檙 ymddiriedolaeth鈥�. Mae鈥檔 rhaid i ymddiriedolwyr elusen arfer eu pwerau er lles yr elusen. Archwilir yr hyn y mae hyn yn ei olygu o ran pwerau buddsoddi yn ddiweddarach yn yr adran hon.

Mae hwn yn b诺er eang iawn, ond dim ond 鈥渂uddsoddiadau鈥� gwirioneddol sydd o fewn ei gwmpas. Mae hefyd yn angenrheidiol i ymddiriedolwyr gadw mewn cof y materion treth a鈥檙 gwahaniaeth rhwng gweithgareddau sy鈥檔 fuddsoddiad a rhai sy鈥檔 masnachu. Ni ellir cyfiawnhau cynnal trafodion na ellir eu hystyried yn briodol fel 鈥榖uddsoddiadau鈥� fel arfer p诺er buddsoddi. Nid yw cronfeydd i hyrwyddo dibenion elusen yn uniongyrchol yn cael eu defnyddio wrth arfer pwerau buddsoddi ariannol.

Nid yw鈥檙 p诺er buddsoddi cyffredinol a roddwyd gan Ddeddf Ymddiriedolwyr 2000 yn caniat谩u i ymddiriedolwyr fuddsoddi mewn tir ac eithrio mewn benthyciadau wedi鈥檜 gwarantu ar dir. Fodd bynnag, mae adran 8 o鈥檙 Ddeddf Ymddiriedolwyr yn rhoi鈥檙 p诺er i ymddiriedolwyr gaffael tir rhydd-ddaliol neu brydlesol yn y Deyrnas Unedig fel buddsoddiad.

Mae鈥檙 llysoedd bob amser wedi caniat谩u pwerau buddsoddi datganedig naill ai i gyfyngu ar bwerau buddsoddi cyffredinol ymddiriedolwyr neu i鈥檞 hehangu er bod pwerau buddsoddi datganedig yn cael eu dehongli鈥檔 llym gan y llysoedd.

Er bod y llys yn dehongli pwerau buddsoddi datganedig yn llym, nid oes ganddo ddyletswydd i roi adeiladwaith sydd wedi鈥檌 gyfyngu鈥檔 ormodol ar gymal buddsoddi.

O dan adran 99 o Ddeddf Elusennau 2011 mae pwerau buddsoddi elusen yn cynnwys p诺er i gymryd rhan mewn cronfeydd buddsoddi cyffredin a chronfeydd adnau cyffredin heblaw bod y p诺er wedi鈥檌 eithrio gan ddarpariaeth yn ei ddogfen lywodraethol sy鈥檔 cyfeirio鈥檔 benodol at gronfeydd buddsoddi cyffredin neu gronfeydd adnau cyffredin.

Cronfeydd buddsoddi cyffredin

Cronfeydd buddsoddi cyfunol yw cynlluniau buddsoddi cyffredin a sefydlwyd gan gynllun a wneir gan y Comisiwn (neu鈥檙 llys) o dan adrannau 96-97 o Ddeddf Elusennau 2011 lle mai dim ond elusennau a sefydlwyd yn Lloegr a Chymru a鈥檙 rhai a sefydlwyd yn yr Alban a Gogledd Iwerddon sy鈥檔 gallu buddsoddi. Ystyrir eu bod yn elusennau. Ceir rhagor o wybodaeth yn y canllawiau Cronfeydd Buddsoddi Cyffredin a Chronfeydd Adnau Cyffredin: canllaw sylfaenol i鈥檞 rheoleiddio.

Mae llawer o Gronfeydd Buddsoddi Cyffredin wedi鈥檜 strwythuro fel Cronfeydd Buddsoddi Awdurdodedig Elusennol (CAIFs), a awdurdodir gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol.

Mae cronfeydd adnau cyffredin (CDFs) yn gynlluniau cymryd blaendal a sefydlwyd gan gynlluniau a wneir gan y comisiwn o dan adran 100 o Ddeddf Elusennau 2011. Mae鈥檙 gyfraith yn eu hystyried yn elusennau eu hunain. Felly maent yn gymwys i gofrestru fel elusennau yn eu rhinwedd eu hunain. Mae rhagor o wybodaeth i鈥檞 chael yn y canllawiau sydd wedi鈥檜 cysylltu uchod.

Benthyg i fuddsoddi

Fel arfer, ni fydd benthyca arian er mwyn ei fuddsoddi yn ddefnydd doeth o鈥檙 arian dan sylw gan na fydd yr elw arno o reidrwydd yn talu costau benthyca. Fodd bynnag, mae mater hefyd os yw hyn wedi鈥檌 gynnwys yn y p诺er i fuddsoddi.

Hyd yn oed os yw er lles yr elusen i fenthyca a buddsoddi, dim ond os oes p诺er penodol i fenthyca er mwyn buddsoddi y bydd yn gallu gwneud hynny. Yn re Suenson-Taylor鈥檚 Settlement Trusts [1974] 1 WLR 1280 ystyriodd Foster J gynnig gan ymddiriedolwyr i ddefnyddio eu pwerau benthyca i godi arian at ddiben buddsoddi. Roedd yn ymddangos bod eu p诺er buddsoddi yn eang iawn, sef:

鈥淏ydd gan yr ymddiriedolwyr yr un p诺er anghyfyngedig i fuddsoddi arian sy鈥檔 gofyn am fuddsoddiad o dan yr ymddiriedolaethau yma ag a fyddai ganddynt pe baent yn unig berchennog absoliwt a buddiol o鈥檙 gronfa ymddiriedolaeth.鈥�

Roedd y Llys o鈥檙 farn bod 鈥榓rian roedd angen ei fuddsoddi鈥� yn cyfeirio at gyfalaf y gronfa ymddiriedolaeth ac nad oedd cronfeydd a fenthycwyd yn rhan o鈥檙 gronfa ymddiriedolaeth ac felly heb fod o fewn y p诺er buddsoddi. Nid yw hyn yn golygu nad yw鈥檔 bosibl cael pwerau penodol i fenthyca a buddsoddi arian a fenthycwyd dim ond y bydd pwerau datganedig ymddiriedolwyr yn cael eu dehongli鈥檔 llym.

Os caniateir benthyca er mwyn buddsoddi, bydd angen i鈥檙 ymddiriedolwyr sicrhau eu bod yn gweithredu yn unol 芒鈥檜 dyletswyddau er lles yr elusen.

Nid yw hyn yn atal elusennau rhag buddsoddi mewn endidau sydd eu hunain yn benthyca i wneud buddsoddiadau, ar yr amod bod penderfyniad yr elusen i wneud hynny yn cydymffurfio mewn ffyrdd eraill 芒鈥檌 dyletswyddau cyfreithiol.

Dyletswyddau ymddiriedolwyr (arfer p诺er buddsoddi)

Nid yw鈥檙 p诺er buddsoddi cyffredinol a roddir gan adran 3 o Ddeddf Ymddiriedolwyr 2000 wrth gwrs yn effeithio ar ddyletswydd ymddiriedolwr wrth arfer y p诺er buddsoddi 鈥渋 gymryd y fath ofal ag y byddai dyn call cyffredin yn ei gymryd pe bai鈥檔 bwriadu gwneud buddsoddiad er budd pobl eraill y teimlai fod rheidrwydd moesol arno i ddarparu ar eu cyfer鈥� (per Lindley L.J. yn In re Whiteley (1886) 33 Ch.D. . 347, 355).

Yn Learoyd v Whiteley (1887) 12 App. Cas 727, 733 Dywedodd yr Arglwydd Watson:

鈥淕all dynion busnes o ddoethineb arferol, ac yn aml, maen nhw鈥檔 dewis buddsoddiadau sydd fwy neu lai o natur hapfasnachol; ond mae鈥檔 ddyletswydd ar ymddiriedolwr i gyfyngu ei hun i鈥檙 dosbarth o fuddsoddiadau a ganiateir gan yr ymddiriedolaeth, ac yn yr un modd osgoi pob buddsoddiad o鈥檙 dosbarth hwnnw sydd 芒 pherygl ynghlwm ag ef.鈥�

Yn re Godfrey (1883) 23 Ch.D. 483, 493 Dywedodd Bacon V-C:

鈥淗eb amheuaeth, mae鈥檔 ddyletswydd ar ymddiriedolwr, wrth weinyddu ymddiriedolaethau ewyllys, i ymdrin ag eiddo sydd wedi鈥檌 roi i鈥檞 ofal yn union fel y byddai unrhyw ddyn darbodus yn delio 芒鈥檌 eiddo ei hun.

Ond mae鈥檔 rhaid i鈥檙 geiriau y mynegir y rheol ynddynt beidio 芒 chael eu gwasgu y tu hwnt i鈥檞 hystyr. Mae dynion busnes darbodus yn wynebu risg yn eu trafodion. Gall hynny ddigwydd ac mae鈥檔 rhaid iddo ddigwydd ym mron pob mater dynol.鈥�

Ar gyfer achosion ymddiriedolaeth breifat, roedd cydbwyso buddiannau鈥檙 tenant am oes a鈥檙 rhai 芒 hawl i weddill yn agwedd bwysig ar ddyletswyddau buddsoddi鈥檙 ymddiriedolwyr. Yn JW v Morgan Trust Co y Bahamas Ltd (2001-2) I.T.E.L.R. 541 dywedodd y Goruchaf Lys (Bahamas) fod disgwyl i ymddiriedolwyr ystyried cyfanswm yr adenillion ar asedau鈥檙 ymddiriedolaeth fel y ffon fesur ar gyfer eu perfformiad buddsoddi heb ragfarnu sefyllfa tenant oes neu weddill. Mae鈥檔 rhaid i ymddiriedolwyr gael cydbwysedd teg rhwng gwarantau llog sefydlog, ffafrio鈥檙 tenant am oes, a stociau a chyfranddaliadau a oedd, gyda鈥檜 potensial ar gyfer twf cyfalaf, yn ffafrio鈥檙 gweddill sydd 芒 diddordeb mewn cyfalaf lle mae polisi difidend isel.

Yn y gyfraith elusennau mae hyn yn cyfateb yn achos gwaddol parhaol i ystyried hyrwyddo鈥檙 diben elusennol nawr ac yn y dyfodol. O ran elusennau heb waddol parhaol, nid oes proses gydbwyso o鈥檙 fath o reidrwydd. Y prif feini prawf yw hyrwyddo dibenion yr elusen os yw hyn yn cael ei wasanaethu orau drwy fuddsoddi ar gyfer enillion ariannol i鈥檞 ddefnyddio at y dibenion neu ddefnyddio鈥檙 cyfalaf yn uniongyrchol i hyrwyddo鈥檙 dibenion.

Yn Cowan v Scargill [1985] Ch 270 dyfynnodd Syr Robert Megarry V-C eiriau Syr James Wigram VC gyda chymeradwyaeth yn Balls v Strutt (1841) 1 Hare 146, 149:

鈥淢ae鈥檔 egwyddor yn y llys hwn, na chaniateir i ymddiriedolwr ddefnyddio鈥檙 pwerau y gall yr ymddiriedolaeth eu rhoi iddo yn 么l y gyfraith, ac eithrio at ddibenion cyfreithlon ei ymddiriedolaeth;鈥︹�︹�︹��

Aeth Megarry V-C ymlaen i ddweud:

鈥淢ae鈥檔 rhaid i bwerau gael eu harfer yn deg ac yn onest at y dibenion y rhoddir ar eu cyfer ac nid er mwyn cyflawni unrhyw ddiben arall, boed er budd yr ymddiriedolwyr neu fel arall鈥�.鈥�

Yn Ymddiriedolwyr yr Amgueddfa Brydeinig v H.M. Twrnai Cyffredinol [1984] 1 WLR 418 Amlinellodd Syr Robert Megarry V-C bum mater ymhlith y rhai i鈥檞 hystyried gan y llys wrth ystyried rhoi pwerau buddsoddi:

鈥淢ae鈥檙 llys yn debygol o roi pwys mawr ar led ac effeithiolrwydd unrhyw ddarpariaethau ar gyfer cyngor a rheolaeth.鈥�

鈥淟le mae鈥檙 pwerau鈥檔 eang iawn鈥�..mae llawer i鈥檞 ddweud am ryw gynllun o rannu ffracsiynol, gan gyfyngu rhan o鈥檙 gronfa i fuddsoddiadau cymharol ddiogel, a chaniat谩u i鈥檙 rhan arall gael ei ddefnyddio ar gyfer buddsoddiadau lle bydd y risgiau mwyaf yn cael eu gwrthbwyso gan ragolygon sylweddol o enillion uwch.鈥�

鈥淵r hyn sydd gan y llys i鈥檞 farnu yw effaith gyfunol lled, rhaniad, cyngor a rheolaeth, sydd i gyd yn rhyngweithio, ynghyd 芒 statws yr ymddiriedolwyr.鈥�

鈥淓fallai bod maint y gronfa dan sylw yn faterol iawn. Mae鈥檔 bosibl iawn y bydd cronfa sy鈥檔 fawr iawn yn cyfiawnhau lledred o fuddsoddiad a fyddai鈥檔 cael ei wrthod i gronfa fwy cymedrol; ar gyfer lledaeniad y buddsoddiadau posibl ar gyfer cronfa fwy efallai y gellir cyfiawnhau鈥檙 risgiau mwy y bydd pwerau ehangach yn caniat谩u eu cymryd.鈥�

鈥淓fallai bod gwrthrych yr ymddiriedolaeth yn faterol iawn. Yn yr achos presennol, mae鈥檙 dymunoldeb o gael cynnydd mewn gwerth cyfalaf a fydd yn ei wneud yn bosibl i brynu nwyddau dymunol i鈥檙 amgueddfa er gwaethaf prisiau cynyddol yn gwneud rhywbeth i gyfiawnhau鈥檙 risgiau mwy lle gellir cael arbrisiant cyfalaf.鈥�

Mae maint y rheolaeth a ragwelir yn adlewyrchu鈥檙 dull a ddefnyddiwyd yn Neddf Buddsoddiadau Ymddiriedolwyr 1961 a oedd mewn grym bryd hynny. Fodd bynnag, er bod y p诺er buddsoddi cyffredinol yn eang, efallai y bydd dogfen lywodraethol yn dal i orfodi ymagwedd fwy cyfyngol.

Mae Deddf Ymddiriedolwyr 2000 yn gosod dyletswyddau penodol ar ymddiriedolwyr o ran arfer eu pwerau buddsoddi. Yn arbennig, o dan adran 4 mae鈥檔 rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr adolygu buddsoddiadau鈥檙 elusen o bryd i鈥檞 gilydd ac, gan ystyried y meini prawf buddsoddi safonol, eu hamrywio os yw鈥檔 briodol. Y meini prawf hyn yw:

(a) addasrwydd buddsoddiadau o鈥檙 un math i鈥檙 ymddiriedolaeth ag unrhyw fuddsoddiad penodol y bwriedir ei wneud neu ei gadw a鈥檙 buddsoddiad penodol hwnnw fel buddsoddiad o鈥檙 math hwnnw

(b) yr angen i arallgyfeirio buddsoddiadau鈥檙 ymddiriedolaeth, i鈥檙 graddau y mae鈥檔 briodol i amgylchiadau鈥檙 ymddiriedolaeth

Yn ogystal, o dan adran 5(1), 鈥渃yn arfer unrhyw b诺er buddsoddi鈥︹�︹��. mae鈥檔 rhaid i ymddiriedolwr (heblaw bod yr eithriad yn gymwys) gael ac ystyried cyngor priodol am y ffordd y dylid arfer y p诺er, gan roi sylw i鈥檙 meini prawf buddsoddi safonol鈥�. Cyngor priodol yw 鈥渃yngor person y mae鈥檙 ymddiriedolwr yn credu鈥檔 rhesymol ei fod yn gymwys i鈥檞 roi oherwydd ei allu a phrofiad ymarferol o faterion ariannol a materion eraill sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 buddsoddiad arfaethedig鈥� (adran 5(4)). Yr eithriad yw 鈥渘ad oes angen i ymddiriedolwr gael cyngor o鈥檙 fath os yw鈥檔 dod i鈥檙 casgliad rhesymol o dan yr holl amgylchiadau ei fod yn ddiangen neu鈥檔 amhriodol gwneud hynny鈥� (adran 5(3)).

Mae鈥檙 ddyletswydd gofal o dan adran 1 o鈥檙 Ddeddf Ymddiriedolwyr hefyd yn berthnasol i unrhyw arfer o鈥檙 p诺er buddsoddi neu wrth gyflawni鈥檙 dyletswyddau i ystyried y meini prawf buddsoddi safonol neu i geisio cyngor. Y ddyletswydd gofal yw 鈥榓rfer y cyfryw ofal a sgil ag sy鈥檔 rhesymol o dan yr amgylchiadau, gan roi sylw penodol i:

(a) unrhyw wybodaeth neu brofiad arbennig sydd ganddo.

(b) os yw鈥檔 gweithredu fel ymddiriedolwr yng nghwrs busnes neu broffesiwn, i unrhyw wybodaeth neu brofiad arbennig y mae鈥檔 rhesymol ei ddisgwyl gan berson sy鈥檔 gweithredu yng nghwrs y math hwnnw o fusnes neu broffesiwn鈥�.

Mae wedi bod yn wir ers tro bod dyletswydd gofal uwch yn berthnasol i鈥檙 rhai sy鈥檔 honni eu bod er elw yn meddu ar wybodaeth arbennig. Brightman J in Bartlett v Barclays Bank Trustee Co. Ltd [1980] Ch 515 dywed:

鈥溾��..Rwyf o鈥檙 farn bod dyletswydd gofal uwch yn amlwg yn ddyledus gan rywun fel corfforaeth ymddiriedolaeth sy鈥檔 cynnal busnes arbenigol o reoli ymddiriedolaeth.鈥�

Bydd ymddiriedolwyr wrth wneud eu penderfyniadau buddsoddi yn ddarostyngedig i鈥檙 ddyletswydd i osgoi gwrthdaro buddiannau (gweler Gwrthdaro buddiannau: canllaw i ymddiriedolwyr). Yn ogystal, dylent fod yn ofalus i beidio ag ystyried ffactorau nad ydynt yn berthnasol i鈥檙 penderfyniad dan sylw na methu ag ystyried agwedd sy鈥檔 berthnasol.

Gwrthdaro rhwng gwrthrychau a buddsoddiadau

Fel y nodwyd uchod, Butler-Sloss yw鈥檙 achos blaenllaw nawr mewn perthynas 芒鈥檙 gyfraith ar benderfyniadau buddsoddi gan ymddiriedolwyr elusen. Yn yr achos hwnnw ystyriodd y Llys yn benodol y posibilrwydd o fuddsoddiadau arfaethedig yn gwrthdaro鈥檔 uniongyrchol ag amcanion elusen.

Clywodd y Llys ddadl ynghylch goblygiadau dyfarniad Syr Donald Nicholls V-C yn Harries 鈥減e bai [鈥�] ymddiriedolwyr yn fodlon y byddai buddsoddi mewn cwmni sy鈥檔 ymwneud 芒 math arbennig o fusnes yn gwrthdaro 芒鈥檙 union amcanion [y mae eu] helusen yn ceisio cyflawni, ni ddylent fuddsoddi felly鈥� (pwyslais wedi鈥檌 ychwanegu).聽 Dywedodd Michael Green J mai鈥檙 hyn roedd yr Is-Ganghellor yn ei olygu yn Harries yw bod 鈥渄efnyddio鈥檙 gair 鈥渄ylai鈥� yn golygu rhywbeth ychydig yn llai na 鈥渞haid鈥� ac nad yw鈥檔 atal ystyriaeth o ffactorau pwysig eraill. Gwrthdaro uniongyrchol yn unig sy鈥檔 debygol o fod y ffactor mwyaf arwyddocaol a dylid ei osgoi os yn bosibl.鈥� Mae鈥檙 Comisiwn o鈥檙 farn, yn ei ddadansoddiad, nad oedd Michael Green J yn ceisio nodi egwyddor gyfreithiol gyfrwymol o ran pa mor bwysig yw osgoi gwrthdaro uniongyrchol ym mhob achos, ond ar y mwyaf yn darparu canllawiau cyffredinol y dylid eu darllen ochr yn ochr 芒鈥檙 crynodeb a鈥檙 datganiadau o egwyddor yn [78] o鈥檙 dyfarniad 鈥� y bydd angen i ymddiriedolwyr ystyried yr holl ffactorau perthnasol, gan gynnwys gwrthdaro uniongyrchol posibl rhwng buddsoddiadau ac amcanion, ac arfer eu disgresiwn yn briodol.

Megis yn achos pob math arall o benderfyniad, mae penderfyniadau buddsoddi yn ei wneud yn ofynnol i ymddiriedolwyr elusen gydymffurfio 芒鈥檜 dyletswyddau cyffredinol ac arfer eu pwerau i hyrwyddo dibenion eu helusen.

4. Buddsoddiad Cymdeithasol

Beth yw buddsoddiad cymdeithasol?

Mae adrannau 292A i 292C Deddf Elusennau 2011 yn darparu p诺er statudol i elusennau wneud buddsoddiadau cymdeithasol.

Yn y ddeddfwriaeth, mae 鈥榖uddsoddiad cymdeithasol鈥� yn golygu 鈥榞weithred berthnasol鈥� elusen sy鈥檔 cael ei chyflawni 鈥溍⑩�檙 bwriad o hyrwyddo dibenion yr elusen yn uniongyrchol a sicrhau elw ariannol i鈥檙 elusen鈥�.

Mae 鈥榞weithred berthnasol鈥� yn golygu un o ddau beth:

• cais neu ddefnydd o gronfeydd neu eiddo arall gan yr elusen; neu

• cymryd ymrwymiad mewn perthynas ag atebolrwydd person arall sy鈥檔 rhoi arian yr elusen neu eiddo arall mewn perygl o gael ei ddefnyddio, megis gwarant

Yn y cyd-destun hwn, mae cais neu ddefnydd o gronfeydd neu eiddo arall yn sicrhau 鈥榚nillion ariannol鈥� os yw ei ganlyniad yn well i鈥檙 elusen mewn termau ariannol na gwario鈥檙 holl gronfeydd neu eiddo arall. Fodd bynnag, mae鈥檙 cysyniad o 鈥榚nillion ariannol鈥� ychydig yn wahanol wrth gymryd ymrwymiad mewn perthynas ag atebolrwydd person arall.

Cymhelliant yr elusen sy鈥檔 pennu os yw buddsoddiad cymdeithasol yn cael ei wneud neu beidio 鈥� os yw鈥檙 rhesymau dros ddefnyddio cronfeydd mewn ffordd arbennig yn cynnwys hyrwyddo dibenion yr elusen yn uniongyrchol a gwneud elw ariannol, yna bydd y cam gweithredu arfaethedig yn fuddsoddiad cymdeithasol. Mae鈥檙 diffiniad yn eang a gall gynnwys rhai gweithredoedd na fyddent fel arfer yn cael eu hystyried yn fuddsoddiadau.

Yn wyneb hyn, dylai elusennau ystyried pa weithgareddau (os o gwbl) eu helusen sydd wedi鈥檜 cynnwys yn y diffiniad o 鈥榝uddsoddiad cymdeithasol鈥�. Mae hyn oherwydd bod gan ymddiriedolwyr ddyletswyddau cyfreithiol penodol sy鈥檔 gymwys wrth wneud penderfyniadau buddsoddi cymdeithasol a dylent allu dangos eu bod wedi gwneud y penderfyniadau hyn yn ddidwyll.

Nid yw鈥檙 p诺er statudol yn newid y ffaith bod rhaid i elusen weithredu er mwyn hyrwyddo ei ddibenion elusennol ei hun.

Mae p诺er gan y rhan fwyaf o elusennau i wneud buddsoddiadau cymdeithasol. Mae鈥檙 p诺er hwn wedi鈥檌 nodi mewn deddfwriaeth, sy鈥檔 golygu, mewn llawer o achosion, bod y gyfraith yn rhoi鈥檙 p诺er hwn i elusennau heb fod angen i鈥檙 ymddiriedolwyr newid unrhyw beth.

Mae鈥檔 bwysig nodi y gall y p诺er statudol gael ei gyfyngu gan ddogfen lywodraethol elusen, felly bydd angen gwirio dogfen lywodraethol elusen o hyd cyn gwneud unrhyw fuddsoddiad i sicrhau bod y p诺er angenrheidiol gan yr elusen. Os oes unrhyw amheuaeth gan ymddiriedolwyr ynghylch pwerau eu helusen yna dylent geisio cyngor cyfreithiol arbenigol.

Nid yw鈥檙 p诺er statudol yn gymwys i elusennau a sefydlwyd gan, neu y mae eu dibenion a鈥檜 swyddogaethau wedi鈥檜 nodi mewn deddfwriaeth, neu elusennau a sefydlwyd gan Siarter Frenhinol. Bydd angen i鈥檙 elusennau hyn barhau i ddibynnu ar eu pwerau cyfansoddiadol presennol, na fydd y ddeddfwriaeth newydd hon yn effeithio arnynt.

Mae adran 292C o Ddeddf Elusennau 2011 yn gosod dyletswyddau penodol ar ymddiriedolwyr wrth wneud penderfyniadau am fuddsoddiadau cymdeithasol. Mae鈥檙 dyletswyddau hyn yn berthnasol yn lle dyletswyddau statudol sy鈥檔 ymwneud yn benodol 芒 buddsoddiadau ariannol. Cyn arfer unrhyw b诺er i wneud buddsoddiadau cymdeithasol, boed hwn yn b诺er statudol neu鈥檔 b诺er arall, fel un a geir yn nogfen lywodraethol yr elusen, mae鈥檔 rhaid i ymddiriedolwyr:

• ystyried os dylid cael unrhyw gyngor am y buddsoddiad cymdeithasol arfaethedig dan yr holl amgylchiadau

• gael ac ystyried unrhyw gyngor y maent yn dod i鈥檙 casgliad y dylid ei gael; a

• bodloni eu hunain ei fod er lles yr elusen i wneud y buddsoddiad cymdeithasol, gan ystyried y budd y maent yn disgwyl iddo ei gyflawni i鈥檙 elusen, trwy hyrwyddo dibenion yr elusen yn uniongyrchol a sicrhau enillion ariannol

Mae鈥檔 rhaid i ymddiriedolwyr hefyd adolygu buddsoddiadau cymdeithasol eu helusen o bryd i鈥檞 gilydd. Nid oes unrhyw gyfnod penodol o amser y dylid cynnal adolygiad ar ei 么l, a bydd y cyfnod priodol o amser yn amrywio yn dibynnu ar yr amgylchiadau sy鈥檔 berthnasol i elusen arbennig. Dylai hyn gael ei benderfynu gan yr ymddiriedolwyr ym mhob achos.

Wrth adolygu buddsoddiadau cymdeithasol, mae鈥檔 rhaid i ymddiriedolwyr:

• ystyried os dylid cael unrhyw gyngor am y buddsoddiadau cymdeithasol (neu unrhyw fuddsoddiad cymdeithasol arbennig); a

• chael ac ystyried unrhyw gyngor y maent yn dod i鈥檙 casgliad y dylid ei gael

Mae鈥檙 dyletswyddau hyn yn gymwys pryd bynnag y bydd ymddiriedolwyr yn gwneud unrhyw beth sy鈥檔 bodloni鈥檙 diffiniad o fuddsoddiad cymdeithasol, os ydynt yn defnyddio鈥檙 p诺er statudol neu beidio. Mae hyn yn golygu bod rhaid i ymddiriedolwyr bob amser ystyried os gallai gweithred arbennig fod yn gyfystyr 芒 gwneud buddsoddiad cymdeithasol, a chydymffurfio 芒鈥檙 dyletswyddau os ydynt yn penderfynu ei fod yn gwneud hynny.

Mewn sefyllfa lle byddai dyletswyddau statudol penodol ymddiriedolwyr o dan ss4 a 5 Deddf Ymddiriedolwyr 2000 yn gymwys mewn perthynas 芒 buddsoddiadau cymdeithasol, mae s292C(6) Deddf Elusennau 2011 yn datgymhwyso dyletswyddau Deddf Ymddiriedolwyr 2000 o blaid y dyletswyddau buddsoddi cymdeithasol statudol.

Gwaddol parhaol a buddsoddiadau cymdeithasol

Mae鈥檙 p诺er statudol yn caniat谩u i fuddsoddiad cymdeithasol gael ei wneud gan ddefnyddio asedau a ddelir fel gwaddol parhaol yn unig, neu roi gwarant a fyddai鈥檔 peryglu asedau gwaddol parhaol, os yw ymddiriedolwyr elusen yn disgwyl y bydd gwneud y buddsoddiad cymdeithasol yn peidio 芒 thorri unrhyw gyfyngiad mewn perthynas 芒 gwariant sy鈥檔 gymwys i鈥檙 gwaddol parhaol o dan sylw.

Mae hyn yn golygu na all buddsoddiadau cymdeithasol gydag enillion ariannol negyddol a ragwelir (lle mae鈥檙 ymddiriedolwyr yn disgwyl cael llai na鈥檙 buddsoddiad cychwynnol yn 么l) neu enillion ariannol ansicr yn gyffredinol gael eu gwneud gan ddefnyddio gwaddol parhaol.

Fodd bynnag, gall elusennau sydd wedi penderfynu buddsoddi ar sail cyfanswm enillion benderfynu gwneud buddsoddiadau cymdeithasol gydag enillion ariannol negyddol neu ansicr. Mae鈥檔 rhaid disgwyl i unrhyw golledion gael eu gwrthbwyso gan enillion mewn mannau eraill yn y portffolio enillion buddsoddi cyfan. Mae鈥檔 rhaid i ymddiriedolwyr ddilyn y rheolau yn Rheoliadau Elusennau (Cyfanswm Elw) 2013 (fel y鈥檜 diwygiwyd) i fabwysiadu p诺er i wneud buddsoddiadau cymdeithasol o鈥檙 math hwn.

Bydd angen i ymddiriedolwyr elusennau 芒 gwaddol parhaol sydd am wneud buddsoddiadau cymdeithasol gydag enillion ariannol cadarnhaol sicrhau eu bod yn deall y cyfyngiadau sy鈥檔 berthnasol i wariant gwaddol parhaol cyn gwneud penderfyniadau buddsoddi cymdeithasol yn ei gylch. Efallai y bydd angen i ymddiriedolwyr geisio cyngor proffesiynol ar y pwnc hwn.

Os yw鈥檙 ymddiriedolwyr yn dod i鈥檙 casgliad eu bod yn disgwyl na fydd cyfyngiadau鈥檔 cael eu torri, dylai鈥檙 disgwyliad hwn fod yn rhesymol, a dylid ei benderfynu ar sail ystyriaeth o鈥檙 holl dystiolaeth sydd ar gael, gan gynnwys cyngor proffesiynol os oes angen.

Gwarantau

Mae鈥檙 diffiniad o weithred a all fod yn fuddsoddiad cymdeithasol yn cynnwys cymryd ymrwymiad mewn perthynas ag atebolrwydd person arall. Yn y ddogfen hon, er hwylustod, rydym wedi cyfeirio at y math hwn o ymrwymiad fel 鈥榞warant鈥�, er bod mathau eraill o ymrwymiadau o鈥檙 fath. Cyfeirir at berson sy鈥檔 rhoi gwarant (mewn geiriau eraill, sy鈥檔 cytuno i gymryd ymrwymiad) fel 鈥榞warantwr鈥�. Mae amrediad o sefyllfaoedd lle gellir cymryd y math hwn o ymrwymiad.

Mae angen bod yn ofalus wrth roi gwarantau. Mae rhoi gwarant yn golygu cytuno i fod yn gyfrifol am dalu costau neu rwymedigaethau a fyddai fel arall yn cael eu talu gan rywun arall. Un enghraifft fyddai cytuno i dalu rhent tenant i landlord os nad yw鈥檙 tenant yn ei dalu, neu gytuno i ad-dalu benthyciad i fanc os nad yw鈥檙 benthyciwr yn cadw at ei ad-daliadau. Yn dibynnu ar delerau鈥檙 warant, efallai y bydd y costau y gallai fod yn ofynnol i warantwr eu talu fod yn anrhagweladwy. Er enghraifft, gallai gwarant a roddir i landlord gynnwys ei wneud yn ofynnol i鈥檙 gwarantwr ddigolledu鈥檙 landlord am dorri鈥檙 cytundeb tenantiaeth gan y tenant.

Os gofynnir i elusen roi gwarant, bydd angen i鈥檙 ymddiriedolwyr ystyried yn ofalus os oes ganddynt y p诺er i鈥檞 roi. Mae鈥檙 p诺er i wneud buddsoddiadau cymdeithasol yn cynnwys p诺er i roi gwarantau os ydynt yn bodloni鈥檙 diffiniad.

Mae鈥檔 bwysig cofio, er mwyn i warant fod yn fuddsoddiad cymdeithasol, mae鈥檔 rhaid iddo gael ei wneud 芒鈥檙 bwriad o hyrwyddo dibenion yr elusen yn uniongyrchol a sicrhau enillion ariannol.

Mae鈥檙 ddeddfwriaeth yn dweud bod gwarant yn cael ei hystyried fel 鈥榮icrhau enillion ariannol鈥� os na chaiff ei alw, neu os gelwir arni heb arwain at wariant yr holl gronfeydd neu roi eiddo arall mewn perygl. Mae hyn yn golygu, er mwyn i warant fod yn fuddsoddiad cymdeithasol nid oes angen iddo arwain at unrhyw arian yn dod yn 么l i鈥檙 elusen (tra bod mathau eraill o fuddsoddiad cymdeithasol yn gwneud hynny).

Os oes gan elusen y p诺er i roi gwarant fel buddsoddiad cymdeithasol, mae鈥檔 bwysig cofio bod yn rhaid i ran o鈥檙 rheswm dros roi鈥檙 warant fod yn hyrwyddo dibenion yr elusen yn uniongyrchol. Mae hynny鈥檔 golygu bod yn rhaid i roi鈥檙 warant ei hun anelu at hyrwyddo dibenion yr elusen. Er enghraifft, gallai elusen ddigartrefedd roi gwarant i landlord mewn perthynas 芒 thaliad rhent tenant ar y sail na fyddai鈥檙 tenant, yn absenoldeb y warant honno, yn gallu dod o hyd i lety.

Budd preifat

Byddai angen i unrhyw fudd preifat sy鈥檔 deillio o fuddsoddiad gan elusen, er enghraifft i berchnogion y cwmni y gwneir y buddsoddiad ynddo neu i fuddsoddwyr eraill, fod yn atodol yn gyfreithlon i hyrwyddo dibenion yr elusen. Mae鈥檔 rhaid i unrhyw fudd preifat fod yn rhan angenrheidiol o ddull gweithredu y mae鈥檙 ymddiriedolwyr yn penderfynu ei fod yn ffordd effeithlon ac effeithiol o hyrwyddo dibenion yr elusen neu mae鈥檔 rhaid iddo ddeillio o angenrheidrwydd o weithred o鈥檙 fath.

5. Materion eraill yn ymwneud 芒 ph诺er yr ymddiriedolwyr i wneud buddsoddiadau ariannol

Atebolrwydd am dorri dyletswyddau ymddiriedolwyr

Os yw ymddiriedolwyr yn torri eu dyletswyddau buddsoddi, gallant fod yn atebol i鈥檙 elusen am unrhyw golled. Yn Nestle v National Westminster Bank plc [1993] 1 WLR camddeallodd 1260 o ymddiriedolwyr eu p诺er buddsoddi ac ni wnaethant fuddsoddi yn yr amrediad llawn o fuddsoddiadau a allai fod ganddynt. Fodd bynnag, ni phrofwyd unrhyw golled i鈥檙 ymddiriedolaeth felly nid oedd unrhyw beth roeddent yn atebol amdano.

Mae鈥檙 llys yn mabwysiadu ymagwedd wahanol i ymddiriedolwyr yn dibynnu os ydyn nhw鈥檔 ymddiriedolwyr lleyg nad ydynt yn cael eu talu neu鈥檔 ymddiriedolwyr sy鈥檔 derbyn t芒l ac yn y sefyllfa honno oherwydd sg矛l a gwybodaeth arbennig. Yn yr achos cyntaf mae鈥檙 llys yn fwy tebygol o dderbyn y dylai ymddiriedolwyr gael eu hesgusodi rhag bod yn atebol am unrhyw golled i鈥檙 elusen ar yr amod eu bod wedi gweithredu鈥檔 onest ac yn ddidwyll.

Fel y nododd Brightman J yn Bartlett v Barclays Bank Trust Co. Ltd:

鈥淢ae鈥檙 gwahaniaeth rhwng graddau darbodus o risg ar y naill law a pherygl ar y llaw arall. Ni ddylai鈥檙 llys chwaith fod yn graff i bennu atebolrwydd ar ymddiriedolwr sydd wedi cyflawni dim mwy na chamgymeriad dyfarniad, na all unrhyw ddyn busnes, waeth pa mor ddarbodus, ddisgwyl bod yn imiwn rhagddo.鈥�

Yna cyfeiriodd Brightman LJ at Lopes LJ yn In re Chapman [1896] 2 Ch 763, 778:

鈥淣id yw ymddiriedolwr sy鈥檔 onest ac yn rhesymol gymwys i鈥檞 ddal yn gyfrifol am gamgymeriad barn yn unig pan mai鈥檙 cwestiwn y mae鈥檔 rhaid iddo ei ystyried yw os dylai sicrwydd o ddosbarth a awdurdodwyd, ond wedi鈥檌 ddibrisio mewn gwerth, gael ei gadw neu ei wireddu, ar yr amod ei fod yn ymddwyn 芒 gofal rhesymol, pwyll, ac agwedd ofalus.鈥�

Yn achos Stanway v A-G ac eraill 5 Ebrill 2000 Adran Siawnsri Rhif HC0000852 canfu鈥檙 Is-ganghellor, Syr Richard Scott, o dan amgylchiadau achos yn ymwneud ag ymddiriedolwyr a oedd wedi gweithredu鈥檔 onest a heb wobr 鈥渘a ddylid dwyn achos o weithredu yn eu herbyn, neu unrhyw un ohonynt, heblaw y gellir ei weld yn weithred dda - nid dim ond gweithred bosibl, nid hyd yn oed gweithred sy鈥檔 fwy tebygol o lwyddo nag o fethu, ond gweithred sy鈥檔 edrych yn eithaf cadarn.鈥�

Wrth gwrs, mae pob achos yn dibynnu ar ei ffeithiau ac mae angen i ymddiriedolwyr sicrhau eu bod yn cydymffurfio 芒鈥檜 dyletswyddau fel ymddiriedolwyr. Fodd bynnag, mae ymddiriedolwr gonest a rhesymol gymwys yn annhebygol o fod yn atebol am unrhyw golled.

Dal buddsoddiadau ariannol

Pwy all ddal buddsoddiadau ar gyfer elusen anghorfforedig?

Nid oes gan elusennau anghorfforedig eu hunaniaeth gyfreithiol eu hunain, ac felly bydd rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr elusen ddal y buddsoddiadau yn eu henwau eu hunain neu benodi un neu fwy o bobl neu gorff corfforaethol i ddal buddsoddiadau ar ran yr elusen.

Pwy all ddal buddsoddiadau ar gyfer elusen gorfforedig?

Mae elusennau sy鈥檔 gwmn茂au neu鈥檔 sefydliadau corfforedig elusennol yn gyrff corfforaethol ac felly mae ganddynt hunaniaeth gyfreithiol. O ganlyniad, gallant ddal buddsoddiadau yn eu henw eu hunain. Gallant benderfynu nad dyma鈥檙 opsiwn gorau iddynt a dewis dirprwyo鈥檙 swyddogaeth ddal i enwebai.

A all ymddiriedolwyr benodi enwebeion a gwarcheidwaid?

Mae enwebai yn berson a benodir i ddal asedau yn ei enw ar ran yr elusen.

Diffinnir ceidwad yn adran 17(2) o Ddeddf Ymddiriedolwyr 2000 fel rhywun sy鈥檔 gyfrifol am warchod yr asedau neu unrhyw ddogfennau neu gofnodion sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 asedau yn ddiogel.

O dan adran 16 o Ddeddf Ymddiriedolwyr 2000 gall ymddiriedolwyr benodi person i weithredu fel enwebai ar gyfer asedau o鈥檙 fath ag y maent yn penderfynu ac eithrio na allant wneud hynny mewn perthynas 芒 thir sefydlog. Gall yr asedau gael eu breinio yn yr enwebai.聽 Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 fath benodiad fod yn ysgrifenedig neu gael ei gynnig fel tystiolaeth yn ysgrifenedig.

O dan adran 17 o Ddeddf Ymddiriedolwyr 2000 gall ymddiriedolwyr benodi person i weithredu fel ceidwad mewn perthynas ag asedau o鈥檙 fath y gallant benderfynu arnynt.

Yn unol 芒 hynny, mae鈥檔 bosibl i elusen gael enwebai a gwarcheidwad ar gyfer yr un asedau. Fodd bynnag, os oes ymddiriedolwr gwarchodol gan elusen ni all benodi enwebai聽 na gwarcheidwad. Ni all chwaith benodi enwebai na gwarcheidwad mewn perthynas ag unrhyw asedau a freiniwyd yn y Ceidwad Swyddogol.

O dan Ddeddf Ymddiriedolwyr 2000 mae gan y term 鈥榶mddiriedolwr gwarchodol鈥� yr un ystyr ag yn Neddf Ymddiriedolwyr Cyhoeddus 1906. Fodd bynnag, nid yw鈥檙 ddeddf honno鈥檔 diffinio 鈥榶mddiriedolwr gwarchodol鈥� fel y cyfryw. Mae Adran 4 yn nodi y gellir penodi鈥檙 Ymddiriedolwr Cyhoeddus yn ymddiriedolwr gwarchodol ac mae鈥檔 nodi鈥檙 pwerau a fydd ganddo. Mae鈥檔 datgan hefyd y bydd hyn yn berthnasol i unrhyw gwmni bancio neu yswiriant, neu gorff corfforaethol arall sydd 芒 hawl drwy reolau a wneir o dan y Ddeddf hon i weithredu fel ymddiriedolwr gwarchod鈥�.

Felly, mae鈥檔 ymddangos lle mae鈥檙 term yn ymddangos yn Neddf Ymddiriedolwyr 2000 mae鈥檔 cyfeirio at sefyllfa lle mae鈥檙 Ymddiriedolwr Cyhoeddus neu gorff corfforaethol yn ymddiriedolwr gwarchodol.

Mae鈥檙 term 鈥榶mddiriedolwyr gwarchodol鈥� yn cael ei ddefnyddio weithiau ar gyfer pobl a benodir o dan ddogfen lywodraethol i ddal eiddo ar ran yr ymddiriedolwyr rheoli. Yn yr un modd 芒鈥檙 sefyllfa a nodir yn adran 4 o Ddeddf 1906, fel arfer mae鈥檔 ofynnol iddynt ymdrin 芒鈥檙 eiddo mewn unrhyw ffordd y mae鈥檙 ymddiriedolwyr rheoli yn cyfarwyddo iddynt ei wneud. Fodd bynnag, gan nad yw adran 4 yn rheoli sefyllfa o鈥檙 fath yn benodol, dim ond y pwerau a roddir gan y ddogfen lywodraethol fydd ganddynt. Nid oes modd gwahaniaethu rhwng hwn a sefyllfa ymddiriedolwyr daliannol.

Cyfanswm enillion

Dyrennir rhai mathau o enillion ar fuddsoddiadau i incwm (yr ymddiriedolaeth ar gyfer cais) a rhai i gyfalaf (yr ymddiriedolaeth ar gyfer buddsoddi). Ymagwedd cyfanswm enillion at fuddsoddiad yw pan fydd yr enillion incwm ac unrhyw godiad cyfalaf yn cael eu cyfuno fel cyfanswm yr enillion.

Nid oes gan elusennau heb waddol parhaol gyfyngiadau ar wario eu cyfalaf a gallant wario鈥檙 enillion cyfan ar hyrwyddo eu dibenion yn ogystal 芒鈥檙 cyfalaf sylfaenol. Fel arfer dim ond ar hybu eu dibenion y gall elusennau 芒 gwaddoliad parhaol wario鈥檙 incwm o鈥檜 cyfalaf. Os ydynt yn dymuno mabwysiadu ymagwedd cyfanswm enillion at fuddsoddiad, mae鈥檔 rhaid i hyn gael ei awdurdodi鈥檔 briodol. Er y gall hyn fod trwy orchymyn neu gynllun gan y Comisiwn, mae Rheoliadau Cyfanswm Elw 2013 (fel y diwygiwyd) yn darparu p诺er i ymddiriedolwyr benderfynu mabwysiadu dull cyfanswm enillion at fuddsoddiad. Mae鈥檙 Comisiwn wedi cyhoeddi canllawiau ar wah芒n ar y pwnc hwn i elusennau, Cyfanswm y buddsoddiad enillion ar gyfer elusennau 芒 gwaddoliad parhaol.

6. Materion eraill sy鈥檔 ymwneud 芒 ph诺er yr ymddiriedolwyr i wneud buddsoddiadau ariannol a鈥檜 p诺er i wneud buddsoddiadau cymdeithasol

Anrhegion o gyfranddaliadau

Gall rhoddwyr i elusennau roi rhoddion ar ffurf cyfranddaliadau, weithiau mewn cwmni teuluol y mae gan sylfaenydd yr elusen fuddiant sylweddol ynddo. Y ddyletswydd mewn perthynas 芒 chyfrannau o鈥檙 fath yw i鈥檙 ymddiriedolwyr benderfynu os yw er lles yr elusen i ddal a chadw鈥檙 cyfrannau. Mewn rhai achosion gall hyn fod ar ffurf buddsoddiad cymdeithasol, megis pan fydd cadw cyfranddaliad wedi鈥檌 ysgogi鈥檔 rhannol gan ei fod yn hyrwyddo dibenion yr elusen yn uniongyrchol.

Yn achos cyfranddaliadau a ddelir fel buddsoddiadau ariannol, bydd y meini prawf buddsoddi safonol yn gymwys fel bod rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr adolygu鈥檙 modd y mae鈥檙 cyfranddaliadau鈥檔 cael eu dal o bryd i鈥檞 gilydd a, chan ystyried y meini prawf buddsoddi, eu hamrywio os yw鈥檔 briodol. Yn unol 芒 hynny, bydd yn rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr ystyried addasrwydd a鈥檙 angen i arallgyfeirio. Wedi dweud hyn, os oes rhodd o gyfranddaliadau, efallai y bydd angen ystyried ffactorau eraill hefyd megis y tebygolrwydd y bydd y rhoddwr yn gwneud rhoddion ychwanegol i鈥檙 elusen ac os yw manteision hyn yn gorbwyso unrhyw risgiau sy鈥檔 gysylltiedig 芒 pharhau i ddal y cyfranddaliadau.

Weithiau mae rhoddwyr yn gosod amod ar rodd na all yr ymddiriedolwyr werthu鈥檙 cyfranddaliadau heb gytundeb y rhoddwr. Mae鈥檙 Comisiwn o鈥檙 farn bod y p诺er hwn i roi feto gan y rhoddwr yn b诺er ymddiriedol y mae鈥檔 rhaid ei arfer er budd dibenion yr elusen ac nid er lles y rhoddwr. Beth bynnag, dyletswyddau鈥檙 ymddiriedolwyr o hyd fydd adolygu鈥檙 buddsoddiadau. Os ydynt yn ystyried bod angen iddynt arallgyfeirio ond bod y rhoddwr yn gwrthod caniat芒d, efallai y bydd yr ymddiriedolwyr am wneud cais i鈥檙 comisiwn i amrywio dogfen lywodraethol yr elusen.

Os yw rhodd o gyfranddaliadau yn golygu bod yr elusen yn berchen ar gyfranddaliad mwyafrifol, mae cyfrifoldebau鈥檙 ymddiriedolwyr i reoli hynny er lles yr elusen. Mae ystyriaethau tebyg yn codi i鈥檙 rhai a ddisgrifir yn yr adran ar gwmn茂au masnachu a sefydlir gan elusen at ddibenion cynhyrchu incwm.

Cwmn茂au Masnach

Mae gan nifer o elusennau gwmn茂au masnachu. Gall hyn fod at ddiben cynhyrchu incwm neu at ddiben cynnal gweithgareddau sy鈥檔 hyrwyddo dibenion yr elusen, neu鈥檙 ddau. Gellir cyfiawnhau unrhyw arian a ddarperir ar gyfer cwmni masnachu o鈥檙 fath naill ai fel arfer priodol o鈥檙 p诺er buddsoddi cyffredinol, fel ffordd o hyrwyddo dibenion yr elusen yn uniongyrchol, fel ffordd o liniaru risg i asedau鈥檙 elusen, neu gyfuniad o鈥檙 ffactorau hyn. Yn achos cyfiawnhad fel buddsoddiad ariannol, os nad yw鈥檙 adenillion gan y cwmni masnachu yn cyfiawnhau鈥檙 buddsoddiad ynddo, yna mae angen i鈥檙 ymddiriedolwyr elusen roi sylw i hyn.

Mae dyletswydd ymddiriedolwyr mewn perthynas 芒 chwmni y maent yn gyfranddaliwr unigol neu fwyafrifol ynddo wedi鈥檌 nodi yn re Lucking鈥檚 Will Trusts [1968] 1 WLR 866, 874 lle dywedodd Cross J:

鈥淣awr pa gamau, os o gwbl, y mae dyn gweddol ddarbodus sy鈥檔 cael ei hun yn gyfranddaliwr mwyafrifol mewn cwmni preifat yn eu cymryd o ran rheoli materion y cwmni? Nid yw, rwy鈥檔 meddwl, yn fodlon ar y fath wybodaeth am reolaeth materion y cwmni ag y mae ganddo hawl i鈥檞 chael fel cyfranddaliwr, ond mae鈥檔 sicrhau ei fod yn cael ei gynrychioli ar y bwrdd. Gall fod yn barod i redeg y busnes ei hun fel rheolwr gyfarwyddwr neu, o leiaf, i ddod yn gyfarwyddwr anweithredol tra bod y busnes yn cael ei reoli gan rywun arall. Fel arall, gall ddod o hyd i rywun a fydd yn gweithredu fel ei enwebai ar y bwrdd ac yn adrodd iddo o bryd i鈥檞 gilydd am faterion y cwmni. Yn yr un modd, fel y mae鈥檔 ymddangos i mi, dylai ymddiriedolwyr sy鈥檔 dal buddiant rheoli sicrhau cyn belled ag y gallant fod ganddynt y fath wybodaeth am gynnydd materion y cwmni ag y byddai gan gyfarwyddwyr. Os ydyn nhw鈥檔 eistedd yn 么l ac yn caniat谩u i鈥檙 cwmni gael ei redeg gan y cyfranddaliwr lleiafrifol ac yn cael dim mwy o wybodaeth nag y mae gan gyfranddalwyr hawl iddi, maen nhw鈥檔 gwneud hynny ar eu risg nhw, os bydd pethau鈥檔 mynd o鈥檜 lle.鈥�

Gall cyfarwyddwyr cwmn茂au anelusennol ymrwymo eu cwmn茂au i fentrau a fyddai鈥檔 rhy ddamcaniaethol i ymddiriedolwyr ymgymryd 芒 nhw鈥檔 uniongyrchol. Fodd bynnag, nid yw creu cwmni ym mherchnogaeth lwyr neu fwyafrifol yr ymddiriedolwyr yn rhyddhau鈥檙 ymddiriedolwyr o鈥檙 cyfrifoldeb am benderfyniadau鈥檙 cwmni. Mae Adroddiad Achos Rheoleiddiol Sefydliad Garfield Weston yn 2010 yn enghraifft o鈥檙 Comisiwn yn cymhwyso鈥檙 egwyddor bod dyletswydd ar ymddiriedolwyr elusen sy鈥檔 berchen ar fuddiant rheoli mewn cwmni i鈥檙 elusen arfer y rheolaeth honno er mwyn diogelu buddiannau鈥檙 elusen. . Yn Bartlett v Barclays Bank Trustee Co. Cyf Dywedodd Brightman J 鈥淩oedd y banc, fel ymddiriedolwr, yn rhwym i weithredu mewn perthynas 芒鈥檙 cyfrannau ac i鈥檙 sefyllfa reoli a roddwyd ganddynt, yn yr un modd 芒 dyn busnes darbodus. Bydd y dyn busnes darbodus yn gweithredu yn y fath fodd ag sy鈥檔 angenrheidiol i ddiogelu ei fuddsoddiad. Bydd yn gwneud hyn mewn dwy ffordd. Os daw ffeithiau i鈥檞 wybodaeth sy鈥檔 dweud wrtho nad yw materion y cwmni鈥檔 cael eu cynnal fel y dylent, neu sy鈥檔 peri iddo gael ei ymchwilio, bydd yn cymryd y camau priodol. Yn ddiamau, bydd gweithredu priodol yn cynnwys ymholi ac ymgynghori 芒鈥檙 cyfarwyddwyr yn y lle cyntaf, ac yn y cam olaf ond mwyaf annhebygol, cynnull cyfarfod cyffredinol i gymryd lle un neu fwy o gyfarwyddwyr. Yr hyn na fydd y dyn busnes darbodus yn ei wneud yw bodloni ei hun ar dderbyn y cyfryw wybodaeth am faterion y cwmni ag y mae cyfranddaliwr yn ei chael fel arfer mewn cyfarfodydd cyffredinol blynyddol. Gan fod ganddo鈥檙 p诺er i wneud hynny, bydd yn mynd ymhellach i weld bod ganddo ddigon o wybodaeth i鈥檞 alluogi i wneud penderfyniad cyfrifol o bryd i鈥檞 gilydd naill ai i adael i faterion barhau wrth iddynt fynd yn eu blaenau, neu i ymyrryd os yw鈥檔 anfodlon. 鈥�

Weithiau bydd elusennau yn sefydlu cwmn茂au (boed yn elusennol neu peidio) at ddiben hybu eu dibenion yn hytrach nag at ddiben cynhyrchu incwm. Gall y rheswm dros wneud hyn fod er mwyn diogelu鈥檙 brif elusen rhag unrhyw rwymedigaethau sy鈥檔 deillio o weithgaredd arbennig yr elusen. Fodd bynnag, mae鈥檔 rhaid cofio y bydd yr ymddiriedolwyr yn dal i fod yn gyfrifol am weithgareddau鈥檙 cwmni fel nad yw sefydlu cwmni i wneud pethau nad oedd gan yr ymddiriedolwyr eu hunain y p诺er i鈥檞 gwneud yn debygol o lwyddo ac eithrio pan fydd cyllid y cwmni yn cael ei gyfiawnhau fel buddsoddiad ariannol.

Yn Abaty Malvern Wells Cyf v Y Weinyddiaeth Llywodraeth Leol a Chynllunio [1951] Ch 728 dywedodd Danckwerts J

鈥淔elly, er bod gan y cwmni yn ddamcaniaethol y p诺er i gymhwyso ei eiddo a鈥檌 asedau at ddiben gwneud elw a neilltuo鈥檙 elw canlyniadol i ddosbarthu difidendau ymhlith yr aelodau, pan fyddaf yn bwrw ymlaen i holi pwy yw鈥檙 pobl sy鈥檔 rheoleiddio gweithrediadau鈥檙 cwmni, canfyddaf nad ydynt yn bobl rhydd heb gyfyngiadau yn eu gweithrediadau, ond yn ymddiriedolwyr y weithred ymddiriedolaeth, a all weithredu yn unol 芒 darpariaethau鈥檙 weithred honno yn unig, dim ond mewn ffordd benodol y caiff ddefnyddio eiddo鈥檙 cwmni, ac mae鈥檔 rhaid iddo beidio 芒 defnyddio asedau鈥檙 cwmni at ddiben busnes sy鈥檔 gwneud elw.鈥�

Dirprwyo rheoli buddsoddiadau

Mae Deddf Ymddiriedolwyr 2000 yn rhoi pwerau penodol i ymddiriedolwyr ddirprwyo rheolaeth eu buddsoddiadau. Mae鈥檙 pwerau hyn yn ychwanegol at unrhyw bwerau dirprwyo a nodir yn nogfen lywodraethol yr elusen.

Mae鈥檙 pwerau i ymddiriedolwyr benodi asiantiaid yn adran 11 o Ddeddf Ymddiriedolwyr 2000 yn cynnwys penodi asiant i gyflawni 鈥榰nrhyw swyddogaeth sy鈥檔 ymwneud 芒 buddsoddi asedau sy鈥檔 ddarostyngedig i鈥檙 ymddiriedolaethau (gan gynnwys, yn achos tir a ddelir fel buddsoddiad, rheoli鈥檙 tir a chreu neu waredu buddiant yn y tir鈥�.

O dan adran 13(1) o Ddeddf Ymddiriedolwyr 2000 mae person sydd wedi鈥檌 awdurdodi o dan adran 11 i arfer y p诺er buddsoddi cyffredinol yn ddarostyngedig i鈥檙 ddyletswydd i roi sylw i鈥檙 meini prawf buddsoddi safonol wrth arfer unrhyw b诺er buddsoddi. Mae person o鈥檙 fath hefyd yn ddarostyngedig i鈥檙 ddyletswydd i adolygu buddsoddiadau鈥檙 ymddiriedolaeth o bryd i鈥檞 gilydd ac ystyried, o ystyried y meini prawf buddsoddi safonol, os dylid amrywio鈥檙 buddsoddiadau.

O dan adran 14 gall yr ymddiriedolwyr awdurdodi person i arfer swyddogaeth o鈥檙 fath ar y telerau o ran t芒l a materion eraill y gallant benderfynu arnynt. O ran telerau sydd

• yn caniat谩u i鈥檙 asiant benodi dirprwy

• yn cyfyngu atebolrwydd yr asiant neu ei eilydd i鈥檙 ymddiriedolwyr neu unrhyw fuddiolwr

• yn caniat谩u i鈥檙 asiant weithredu mewn amgylchiadau a all achosi gwrthdaro buddiannau na chaiff yr ymddiriedolwyr awdurdodi person i arfer swyddogaeth o鈥檙 fath fel eu hasiant.

heblaw ei fod yn rhesymol angenrheidiol iddynt wneud hynny.

Mae adran 15 yn nodi cyfyngiadau ar benodi rheolwr buddsoddi. Mae鈥檔 rhaid cael cytundeb ysgrifenedig neu dystiolaeth ysgrifenedig. Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr fod wedi paratoi datganiad polisi sy鈥檔 rhoi arweiniad ar sut y dylid arfer y swyddogaeth. Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 cytundeb gynnwys amod y bydd yr asiant yn sicrhau cydymffurfiaeth 芒鈥檙 datganiad polisi (y mae鈥檔 rhaid iddo hefyd fod yn ysgrifenedig neu gael tystiolaeth ysgrifenedig ohono). Mae鈥檔 rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr lunio unrhyw ganllawiau a roddir yn y datganiad polisi 芒鈥檙 bwriad o sicrhau y bydd y swyddogaethau鈥檔 cael eu harfer er budd pennaf yr ymddiriedolaeth.

Mae鈥檙 darpariaethau blaenorol yn ymwneud 芒 dirprwyo buddsoddiad ariannol asedau. Nid yw鈥檔 awdurdodi dirprwyo buddsoddiad sy鈥檔 gysylltiedig 芒 rhaglenni. Y swyddogaethau dirprwyadwy a nodir yn adran 11(3) o Ddeddf Ymddiriedolwyr 2000 yw:

鈥� (a) unrhyw swyddogaeth sy鈥檔 cynnwys cyflawni penderfyniad y mae鈥檙 ymddiriedolwyr wedi鈥檌 wneud

(b) unrhyw swyddogaeth sy鈥檔 ymwneud 芒 buddsoddi asedau sy鈥檔 ddarostyngedig i鈥檙 ymddiriedolaeth (gan gynnwys, yn achos tir a ddelir fel buddsoddiad, rheoli鈥檙 tir a chreu neu waredu buddiant yn y tir)

(c) unrhyw swyddogaeth sy鈥檔 ymwneud 芒 chodi arian i鈥檙 ymddiriedolaeth ac eithrio drwy elw masnach sy鈥檔 rhan annatod o gyflawni diben elusennol yr ymddiriedolaeth

(ch) unrhyw swyddogaeth arall a ragnodir gan orchymyn a wneir gan yr Ysgrifennydd Gwladol.鈥�

O dan adran 25 o Ddeddf Ymddiriedolwyr 1925 gall ymddiriedolwr, trwy b诺er atwrnai, ddirprwyo gweithredu neu arfer pob un o鈥檙 ymddiriedolaethau, pwerau a disgresiynau a freiniwyd ynddo ef neu hi fel ymddiriedolwr naill ai ar ei ben ei hun neu ar y cyd ag eraill. Mae鈥檙 adran yn nodi鈥檙 ffurf y dylai鈥檙 weithred fod ac amrywiol faterion yn ei chylch.