Canllawiau

Cyfarwyddyd ymarfer 16: Proffidiau 脿 prendre

Diweddarwyd 17 Chwefror 2025

Yn berthnasol i Gymru a Loegr

Sylwer bod cyfarwyddiadau ymarfer Cofrestrfa Tir EF wedi eu hanelu鈥檔 bennaf at gyfreithwyr a thrawsgludwyr eraill. Maent yn aml yn delio 芒 materion cymhleth ac yn defnyddio termau cyfreithiol.

1. Proffid 脿 prendre 鈥 pwyntiau cyffredinol

1.1 Cadw dogfennau a gyflwynir gyda cheisiadau

Fel rheol, mae dogfennau gwreiddiol yn ofynnol dim ond os yw eich cais am gofrestriad cyntaf.

Os nad yw eich cais am gofrestriad cyntaf, byddwch yn gallu ardystio unrhyw ddogfennau wedi eu sganio trwy gadarnhau eu bod yn gopi gwir o鈥檙 gwreiddiol gan ddefnyddio鈥檙 datganiadau ardystio sydd ar gael wrth uwchlwytho gweithredoedd neu ddogfennau i鈥檔 gwasanaethau digidol.

1.2 Natur Proffid 脿 prendre

Hawl i gymryd rhywbeth o dir rhywun arall yw proffid 脿 prendre.

Gallai hyn fod yn rhan o鈥檙 tir ei hunan, megis mawn, rhywbeth yn tyfu arno, megis coed neu wair (y gellir ei gymryd trwy bori anifeiliaid); neu anifeiliaid gwyllt sy鈥檔 cael eu lladd arno, er enghraifft trwy saethu neu bysgota.

Rhaid bod modd perchnogi鈥檙 peth a gymerir, felly ni all hawl i ddefnyddio tir mewn rhyw ffordd, neu i gymryd d诺r o nodwedd naturiol, fod yn broffid.

1.3 Gall proffid 脿 prendre fod yn berthynol neu mewn gros

Hawl y mae ei budd ynghlwm wrth ddarn arbennig o dir yw proffid 脿 prendre perthynol, yn debyg i hawddfraint. Ni ellir ei gofrestru 芒鈥檌 deitl ei hunan ac felly nid yw鈥檔 destun y cyfarwyddyd hwn.

Hawl nad yw ynghlwm wrth berchnogaeth darn arbennig o dir yw proffid 脿 prendre mewn gros. Efallai na fydd perchennog y tir yn berchen ar unrhyw dir o gwbl a gall waredu鈥檙 proffid yn annibynnol ar unrhyw dir y mae鈥檔 berchen. Gellir cofrestru proffid 脿 prendre mewn gros yn safonol 芒鈥檌 deitl ei hunan, a dyma yw testun y cyfarwyddyd hwn.

Fel arall, gall proffid 脿 prendre mewn gros fod yn destun rhybudd yng nghofrestr y tir yr effeithir arno, heb gael ei gofrestru 芒鈥檌 deitl ei hunan neu, os nad yw鈥檙 tir yr effeithir arno鈥檔 gofrestredig, yn destun rhybuddiad yn erbyn cofrestriad cyntaf. Am wybodaeth am rybuddion gweler cyfarwyddyd ymarfer 19: rhybuddion, cyfyngiadau a gwarchod buddion trydydd parti yn y gofrestr; am wybodaeth am rybuddiadau yn erbyn cofrestriadau cyntaf gweler cyfarwyddyd ymarfer 3: rhybuddiadau yn erbyn cofrestriad cyntaf.

1.4 Creu

Mae modd creu proffid 脿 prendre mewn gros trwy grant penodol (neu neilltuo), trwy statud neu trwy bresgripsiwn cyfraith gwlad neu o dan athrawiaeth grant cyfoes coll. Ni ellir ei gaffael o dan ddarpariaethau Deddf Presgripsiwn 1832 (lle y mae鈥檔 ofynnol yn 么l adran 5 i鈥檙 hawl fod wedi ei mwynhau er budd tir yr hawliwr).

Oherwydd bod modd rhoi gwahanol broffidiau 脿 prendre mewn gros dros yr un tir i gymryd gwahanol bethau, neu i gymryd yr un peth ar wahanol adegau, fe all fod mwy nag un proffid 脿 prendre mewn gros yn effeithio ar yr un tir.

1.5 Hawliau comin

Mae rhai proffidiau 脿 prendre mewn gros yn 鈥渉awliau comin鈥 at ddibenion Deddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965 (a Deddf Tiroedd Comin 2006, a fydd pan ddaw i rym llawn yn diddymu Deddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965).

Nid oes modd cofrestru hawliau comin y gellir eu cofrestru o dan Ddeddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965 o dan Ddeddf Cofrestru Tir 2002 (adran 1(1) o Ddeddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965). Nid oes modd chwaith nodi baich yr hawliau yng nghofrestr y tir yr effeithir arno (adran 33(d) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002).

Mae angen sefydlu felly a yw proffid 脿 prendre mewn gros yn hawl comin y gellir ei chofrestru o dan Ddeddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965. Mae modd creu hawl o鈥檙 fath heddiw (trwy grant penodol, statud neu bresgripsiwn) er bod y rhan fwyaf o darddiad h欧n. Pan ddaw adran 6 o Ddeddf Tiroedd Comin 2006 i rym, ni fydd modd creu hawl comin trwy bresgripsiwn, a bydd modd ei chreu trwy grant penodol dim ond os yw鈥檙 budd ynghlwm wrth dir y gellir ei adnabod, ac felly ni fydd yn broffid 脿 prendre mewn gros.

Sylwer: Gellir creu proffid 脿 prendre mewn gros trwy grant penodol (neu neilltuad), trwy statud, neu trwy bresgripsiwn yng nghyfraith gwlad neu o dan athrawiaeth grant modern coll. Ni ellir ei gaffael o dan ddarpariaethau Deddf Presgripsiwn 1832 (lle y mae鈥檔 ofynnol yn adran 5 i鈥檙 hawl fod wedi ei mwynhau er budd tir yr hawliwr).

Nid yw hawliau comin wedi eu diffinio yn Neddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965 na Deddf Tiroedd Comin 2006.

鈥淯nig鈥 broffid neu 鈥渟awl鈥 proffid yw proffid 脿 prendre a gaiff ei fwynhau gan rywun trwy wahardd pawb arall, gan gynnwys perchennog y tir (oni bai bod ganddo鈥檙 un hawl). Proffid 脿 prendre a gaiff ei fwynhau鈥檔 gyffredin gyda nifer o bobl eraill, gan gynnwys perchennog y tir yw proffid yn gyffredin.

Yn ddryslyd, fodd bynnag, mae hawliau comin at ddibenion Deddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965 yn cynnwys hawliau unigol neu nifer ar gyfer pori, cnydau neu lystyfiant.

At ddibenion Deddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965, mae hawliau comin yn debygol o gynnwys y canlynol.

  • hawliau pori, (yn cynnwys clwydi gwartheg a chlwydi anifeiliaid 鈥 hawliau i bori nifer benodol o anifeiliaid)
  • hawliau mesobr (anfon moch i fwyta mes)
  • hawliau mawnog (torri mawn)
  • hawliau cynuta (hawl casglu coed)
  • hawliau pysgota
  • hawliau comin yn y pridd (hawl i gymryd carreg, gro, ac ati)

Fodd bynnag, nid ydynt yn cynnwys:

  • hawliau prydlesol a roddir am gyfnod o flynyddoedd neu o flwyddyn i flwyddyn
  • hawliau (rhydd-ddaliol neu brydlesol) sy鈥檔 effeithio ar dir sy鈥檔 dod o dan ardaloedd a eithrir o effaith Deddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965 (New Forest, Epping Forest a Forest y Ddena)
  • hawliau (rhydd-ddaliol neu brydlesol) sy鈥檔 effeithio ar dir a esemptiwyd o Ddeddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965 trwy orchymyn gweinidogol)

1.6 Cofrestru proffid 脿 prendre mewn gros

Yn fras:

  • nid yw鈥檔 orfodol cofrestru proffid 脿 prendre mewn gros wedi ei greu trwy grant penodol dros dir digofrestredig, neu cyn 13 Hydref 2003 dros dir cofrestredig, neu sy鈥檔 codi trwy bresgripsiwn. Fodd bynnag, gellir ei gofrestru os yw wedi ei gadw mewn ffi syml neu am gyfnod o flynyddoedd lle y mae mwy na 7 mlynedd ar 么l heb ddod i ben, ac nad yw鈥檔 hawl comin y gellir ei chofrestru o dan Ddeddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965

Gweler Cofrestru proffid 脿 prendre mewn gros a roddwyd dros dir digofrestredig (neu allan o broffid 脿 prendre mewn gros digofrestredig), neu a roddwyd dros dir digofrestredig cyn 13 Hydref 2003, neu a gaffaelwyd trwy bresgripsiwn am ragor o wybodaeth

  • mae proffid 脿 prendre mewn gros wedi ei greu trwy grant penodol ar neu ar 么l 13 Hydref 2003 dros dir cofrestredig yn warediad cofrestradwy, oni bai ei fod yn hawl comin y gellir ei chofrestru o dan Ddeddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965 (adran 27(2)(d) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Ni ddaw i rym yn gyfreithiol felly tan iddo gael ei gofrestru. I gael ei gofrestru 芒鈥檌 deitl ei hunan, rhaid i鈥檙 proffid gael ei roi mewn ffi syml neu am gyfnod sy鈥檔 hirach na 7 mlynedd (paragraff 6 o Atodlen 2 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002).

Gweler Cofrestru proffid 脿 prendre mewn gros a roddwyd o ystad gofrestredig mewn tir ar neu ar 么l 13 Hydref 2003 am ragor o wybodaeth.

Efallai na fydd y cyfnod, neu nifer y blynyddoedd sydd heb ddod i ben, yn amlwg lle y mae proffid prendre mewn gros yn 鈥榓mharhaol鈥, hynny yw caiff ei roi:

  • am ddiwrnodau, wythnosau neu fisoedd penodedig bob blwyddyn am nifer benodedig o flynyddoedd
  • am nifer benodedig, neu gyfanswm o ddiwrnodau, wythnosau neu fisoedd bob blwyddyn, ond gyda鈥檙 grant卯 yn rhydd i ddewis pa ddiwrnodau, wythnosau neu fisoedd penodol, am nifer benodedig o flynyddoedd

Lle y mae鈥檙 brydles am fis er enghraifft (neu gyfanswm o fis) y flwyddyn am gyfnod o 10 mlynedd, nid oes awdurdod clir ar b鈥檜n ai 10 mlynedd yw鈥檙 cyfnod at ddibenion Deddf Cofrestru Tir 2002, neu 10 mis yn unig (10 x 1 mis) ac felly a yw鈥檙 hawl yn gallu cael ei chofrestru 芒鈥檌 theitl ei hunan. Mae adran 3(4) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002 yn ymwneud ag ystadau mewn tir yn unig, a chan nad yw proffid 脿 prendre mewn gros yn ystad mewn tir, nid yw鈥檙 darpariaethau鈥檔 ymwneud 芒 phrydlesi amharhaol a wnaed gan yr adran honno鈥檔 gymwys. Ymddengys i ni y gall y sefyllfa fod fel a ganlyn.

  • Lle y mae鈥檙 brydles yn cynnwys diwrnodau, wythnosau neu fisoedd y flwyddyn penodedig wedi eu nodi, y cyfnod at ddibenion Deddf Cofrestru Tir 2002 yw (yn ein henghraifft) 10 mis yn unig (gweler Cottage Holiday Associates Ltd v Customs and Excise Commrs [1983] 1 QB 735 at 740; achos yn ymwneud 芒 chyfran amser), ac felly ni ellir ei chofrestru 芒鈥檌 theitl ei hunan.
  • Lle y mae鈥檙 brydles yn cynnwys nifer o ddiwrnodau, wythnosau neu fisoedd yn y flwyddyn gyda鈥檙 grant卯鈥檔 rhydd i ddewis pa un, gellir ei chofrestru鈥檔 safonol ar gais cofrestriad cyntaf (gweler Vision Engineering Limited v Romilt Limited [2014] LRAD 2013 0276 (unreported)) ond gyda theitl amodol (yr amod yw bod y cofrestriad yn effeithiol dim ond os, at ddibenion adran 3(3) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002, y rhoddwyd yr ystad am gyfnod o鈥檙 hyn yr oedd mwy na 7 mlynedd heb ddod i ben ar ddyddiad y cais). Os rhoddir y proffid dros dir cofrestredig, gellir ei gofrestru ond gyda nodyn yn cael ei ychwanegu at y gofrestr eiddo bod y cofrestriad yn effeithiol dim ond os, at ddibenion paragraff 6 Atodlen 2 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002, y rhoddwyd yr ystad am gyfnod yn hirach na 7 mlynedd o ddyddiad y creu.

2. Cofrestru proffid 脿 prendre mewn gros a roddwyd dros dir digofrestredig (neu o broffid 脿 prendre digofrestredig) neu a roddwyd dros dir cofrestredig cyn 13 Hydref 2003, neu a gaffaelwyd trwy bresgripsiwn

(Os rhoddwyd y proffid 脿 prendre mewn gros o dir cofrestredig ar neu ar 么l 13 Hydref 2003, gweler Cofrestru proffid 脿 prendre mewn gros a roddwyd o ystad gofrestredig mewn tir ar neu ar 么l 13 Hydref 2003. Os cafodd ei roi o deitl proffid cofrestredig sy鈥檔 bodoli eisoes, gweler Deliadau gyda phroffid 脿 prendre mewn gros cofrestredig.)

2.1 Dogfennau sy鈥檔 ofynnol ar gyfer pob cais

Dylai鈥檙 ceisydd am gofrestriad proffid 脿 prendre mewn gros gyflwyno:

  • ffurflen FR1 ynghyd 芒 rhestr ddeublyg ar ffurflen DL o鈥檙 dogfennau cefnogol a gyflwynwyd
  • manylion digonol trwy gynllun neu fel arall i nodi鈥檔 glir y tir y mae鈥檙 proffid 脿 prendre mewn gros yn effeithio arno ar fap cyfredol yr Arolwg Ordnans
  • manylion llawn ar ffurflen DI unrhyw fuddion digofrestredig eraill sy鈥檔 effeithio ar y proffid 脿 prendre mewn gros fel y manylwyd yn Atodlen 1 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002 (gweler cyfarwyddyd ymarfer 15: buddion gor-redol a鈥檜 dadlennu
  • tystysgrif gwerth y budd (oni bai bod trafodiad diweddar yn datgan y gydnabyddiaeth)
  • y ffi (gweler Cofrestrfa Tir EF: Ff茂oedd Gwasanaethau Cofrestru) yn seiliedig ar naill ai:
    • y pris a dalwyd mewn trafodiad diweddar, neu
    • tystysgrif gwerth y budd sy鈥檔 cael ei gofrestru. Mae ffi graddfa lawn yn daladwy ar gais i gofrestru proffid 脿 prendre mewn gros. Nid yw ff茂oedd graddfa 1 gostyngol ar gyfer cofrestriad gwirfoddol tir yn gymwys i broffid 脿 prendre mewn gros
  • copi ardystiedig o鈥檙 weithred wreiddiol sy鈥檔 rhoi鈥檙 proffid (neu trwy鈥檙 hon y cafodd ei gadw).
  • y disgyniad teitl i鈥檙 proffid 脿 prendre mewn gros i鈥檙 ceisydd, os nad y ceisydd oedd y grant卯 gwreiddiol
  • dogfennau鈥檔 profi teitl i unrhyw hawddfraint a roddwyd sy鈥檔 berthynol i鈥檙 proffid. Gall hawddfraint dros dir arall fodoli fel rhywbeth sy鈥檔 berthynol i proffid 脿 prendre mewn gros. Ar gofrestriad cyntaf, bydd y teitl i鈥檙 proffid 脿 prendre mewn gros yn cael ei archwilio a bydd hawddfreintiau perthynol y gellir dangos teitl da iddynt yn cael eu cofrestru. Byddwn yn anfon rhybudd at unrhyw dirfeddiannwr, heblaw grantwr y proffid 脿 prendre mewn gros, y mae鈥檙 hawddfreintiau yn effeithio ar ei dir os nad yw鈥檙 hawddfraint eisoes wedi ei nodi ar ei deitl cofrestredig a rhoddir cyfle iddo wrthwynebu cofrestru鈥檙 hawddfreintiau sy鈥檔 effeithio ar ei deitl
  • yr holl weithredoedd a dogfennau yn ymwneud 芒鈥檙 teitl sydd gan y ceisydd neu y gall y daliwr ei gyflwyno, gan gynnwys barn cwnsler, crynodebau teitl, cop茂au o ddogfennau, contractau gwerthu, ymholiadau, atebion, chwiliadau a dogfennau eraill yn ymwneud 芒鈥檙 teitl
  • lle na fydd unig berchennog neu gydberchennog sy鈥檔 goroesi yn gallu rhoi derbynneb ddilys am arian cyfalaf, cais (naill ai ar ffurflen RX1 neu yn y ffurf drosglwyddo benodedig i鈥檙 ceisydd) i gofnodi cyfyngiad yn Ffurf A (rheol 94(2A) o Reolau Cofrestru Tir 2003)
  • chwiliad o dan Ddeddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965, oni bai bod y cais i gofrestru proffid 脿 prendre mewn gros a gadwyd am dymor o flynyddoedd neu鈥檙 tir y mae鈥檙 proffid yn effeithio arno wedi ei eithrio o鈥檙 Ddeddf honno (gweler Proffid 脿 prendre 鈥 pwyntiau cyffredinol)

2.2 Dogfennau ychwanegol sy鈥檔 ofynnol lle y rhoddwyd y proffid 脿 prendre mewn gros dros dir cofrestredig neu o broffid 脿 prendre mewn gros digofrestredig

Cop茂au ardystiedig neu grynodebau wedi eu harchwilio yn dangos:

  • gwreiddyn teitl da i deitl rhydd-ddaliol sylfaenol y tir yr effeithir arno gan y proffid sy鈥檔 15 mlwydd oed o leiaf ar ddyddiad y cais. Trawsgludiad ar werthiant i鈥檙 grantwr neu ragflaenydd mewn teitl yw hyn fel arfer
  • disgyniad teitl y teitl rhydd-ddaliol sylfaenol i鈥檙 grantwr, os oedd y trawsgludiad gwreiddyn da i ragflaenydd mewn teitl i鈥檙 grantwr yn hytrach nag i鈥檙 grantwr ei hunan
  • os yw teitl y grantwr yn brydlesol ei hunan, tystiolaeth lawn o deitl i鈥檙 teitl prydlesol hwnnw ac i unrhyw deitlau prydlesol rhyngol eraill yn 么l i鈥檙 teitl rhydd-ddaliol i鈥檙 tir yr effeithir arno gan y proffid
  • os yw teitl y grantwr ei hunan yn broffid 脿 prendre mewn gros digofrestredig, tystiolaeth lawn o deitl i broffid y grantwr yn 么l i鈥檙 teitl i dir y rhoddwyd proffid y grantwr ohono ac i鈥檙 tir hwnnw yn 么l i鈥檙 teitl rhydd-ddaliol i鈥檙 tir yr effeithir arno gan y proffid
  • Os yw鈥檙 tir caeth yr effeithir arno gan y proffid, neu unrhyw ran ohono, yn ddigofrestredig ar ddyddiad y cais, bydd angen manylion perchnogion presennol y tir caeth digofrestredig arnom, ynghyd 芒 thystiolaeth o鈥檜 teitl dogfennol 鈥 SYLWER: Byddai鈥檙 teitl dogfennol sy鈥檔 ofynnol yn debyg i鈥檙 hyn sy鈥檔 ofynnol ar gyfer cofrestriad cyntaf. Mae hyn yn ein galluogi i gyflwyno rhybudd am y cais iddynt lle bo angen ac i wneud yn siwr ein bod yn ei anfon at y bobl gywir. Lle ceir cydsyniadau diamodol gan y perchnogion gyda鈥檙 cais, mae hyn yn ein galluogi i fodloni鈥檔 hunain y rhoddwyd y cydsyniadau gan y bobl gywir. Lle na fu鈥檔 bosibl cofrestru proffid 脿 prendre mewn gros oherwydd na ellir adnabod perchennog digofrestredig, gellir gwneud cais am rybuddiad yn erbyn cofrestriad cyntaf yn lle (gweler cyfarwyddyd ymarfer 3: Rhybuddiadau yn erbyn cofrestriad cyntaf.

Mae鈥檔 bosibl y byddwn ar adegau鈥檔 derbyn cais sydd wedi ei gefnogi gan dystiolaeth nad yw鈥檔 cwrdd 芒鈥檙 gofynion hyn 鈥 er enghraifft, pan fo鈥檙 proffid yn hen iawn. Dylid anfon tystiolaeth i brofi i鈥檙 proffid gael ei ddefnyddio hyd at ddyddiad y cais gyda chais o鈥檙 fath.

2.2.1 Chwiliadau yn yr Adran Pridiannau Tir

Rhaid ichi gyflwyno chwiliad yn yr Adran Pridiannau Tir gydag unrhyw gais i gofrestru proffid 脿 prendre mewn gros a roddir o ystad ddigofrestredig.

Lle y mae鈥檙 weithred sy鈥檔 rhoi鈥檙 proffid yn 15 mlwydd oed o leiaf, mae chwiliad yn ofynnol o ran:

  • y grant卯 yn y weithred honno, a
  • pob olynydd mewn teitl o鈥檙 weithred grant hyd at ac yn cynnwys y ceisydd

Lle y mae鈥檙 weithred sy鈥檔 rhoi鈥檙 proffid yn llai na 15 mlwydd oed, mae chwiliad yn ofynnol o ran:

  • y grant卯 yn y weithred honno
  • pob olynydd mewn teitl o鈥檙 weithred grant hyd at ac yn cynnwys y ceisydd
  • y grantwr yn y weithred honno a phob rhagflaenydd mewn teitl yn 么l i wreiddyn teitl da sy鈥檔 15 mlwydd oed o leiaf

2.3 Dogfennau ychwanegol sy鈥檔 ofynnol lle nad yw鈥檙 gweithredoedd teitl i鈥檙 proffid 脿 prendre mewn gros ar gael

Os collir dogfennau teitl neu os nad ydynt ar gael, tystiolaeth trwy ddatganiad statudol neu ddatganiad o wirionedd o ba ddogfennau teitl oedd yn bodoli a鈥檙 hyn a ddigwyddodd iddynt, ynghyd 芒 thystiolaeth o gynnwys y dogfennau teitl hynny. Dylid darparu cop茂au, cofnodion neu grynodebau lle y mae鈥檙 rhain ar gael. Mae cyfarwyddyd ymarfer 2: cofrestriad cyntaf os yw gweithredoedd ar goll neu wedi eu dinistrio yn cynnwys cyngor cyffredinol am hyn. Mae cyfarwyddyd ymarfer 73: Datganiadau o wirionedd yn rhoi gwybodaeth am ddefnyddio datganiadau o wirionedd.

Os honnir y cafwyd y proffid 脿 prendre mewn gros trwy bresgripsiwn hawliau comin neu o dan yr athrawiaeth grant cyfoes coll, tystiolaeth o鈥檙 ffeithiau y dibynnir arnynt trwy ddatganiad statudol neu ddatganiad o wirionedd.

Cyfrifoldeb yr unigolyn sy鈥檔 gwneud y datganiadau yw cynnwys yr holl ffeithiau perthnasol y g诺yr amdanynt. Ni allwn roi cyngor ar yr hyn i鈥檞 gynnwys mewn datganiad statudol neu ddatganiad o wirionedd mewn unrhyw achos, ac ni ellir eu cyflwyno i鈥檞 鈥榗ymeradwyo鈥. Fodd bynnag, rhaid i鈥檙 datganiadau gadarnhau:

  • y bu cyfnod o 20 mlynedd o leiaf o ddefnydd
  • bod mwynhad y ceisydd ei hun o鈥檙 proffid, neu鈥檙 rhagflaenwyr mewn teitl i鈥檙 proffid, o鈥檙 lle y cafodd y ceisydd ei deitl trwy etifeddiaeth neu aseiniad, wedi parhau am yr isafswm cyfnod. Ni all y ceisydd ychwanegu ei gyfnod o ddefnydd ei hun at gyfnod dieithryn a fu鈥檔 digwydd arfer yr hawl o鈥檌 flaen (Lovett v Fairclough (1990) 61 P & CR 385 at 399)
  • yr arferwyd y proffid 脿 prendre mewn gros fel hawl (heb rym, cyfrinachedd neu hawl)
  • y cafwyd ar bob adeg berthnasol grantwr 芒 gallu a grant卯 芒 gallu
  • nad yw鈥檙 hawl a hawlir yn hawl wrth ddefod (hynny yw, hawl a gaiff ei mwynhau wrth ddefod gan rai neu bob un o drigolion ardal arbennig, nad oedd modd rhoi hawl iddynt am eu bod yn gr诺p ansefydlog)
  • bod yr hawl a hawlir yn un y gellid fod wedi ei rhoi鈥檔 gyfreithlon

Am nad yw Deddf Presgripsiwn 1832 yn gymwys i proffidiau 脿 prendre mewn gros, ni fyddwn yn ystyried ceisiadau sy鈥檔 dibynnu ar y Ddeddf honno.

2.4 Dosbarthiadau teitl

Y dosbarthiadau teitl sydd ar gael ar gyfer teitl proffid 脿 prendre mewn gros cofrestredig yw:

  • rhydd-ddaliol llwyr
  • rhydd-ddaliol amodol
  • prydlesol llwyr
  • prydlesol da
  • prydlesol amodol

Mae adrannau 9 a 10 o Ddeddf Cofrestru Tir 2002 yn ymdrin 芒 dosbarth teitl. Fel rheol, rydym yn ystyried rhoi teitl amodol lle ceir rhyw ddiffyg bach yn y dystiolaeth o deitl a gyflwynwyd neu lle nad yw鈥檔 cwrdd 芒鈥檙 safonau teitl a nodir yn Dogfennau sy鈥檔 ofynnol. Caiff yr amod ei deilwrio i amgylchiadau鈥檙 achos, a rhaid ystyried pob cais ar ei deilyngdod ei hun.

Efallai y rhoddir teitl prydlesol da pan fo ceisydd am broffid prydlesol yn gwneud cais amdano neu pan nad yw鈥檔 gallu cyflwyno tystiolaeth o鈥檙 teitl rhydd-ddaliol uwch. Felly mae鈥檙 cofrestriad gyda theitl prydlesol da yn dynodi bod y proffid yn werthadwy (i鈥檙 safonau a restrir yn adran 10 o Ddeddf Cofrestru Tir 2002) ond nid yw鈥檔 cadarnhau bod teitl gwaelodol i roi鈥檙 brydles.

Nid yw teitl meddiannol ar gael ar gyfer proffidiau oherwydd effaith adrannau 9(5) a 10(6) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002.

2.5 Rhybuddion a chydsyniadau i gofrestru

2.5.1 Pryd y byddwn yn cyflwyno rhybudd

Os yw鈥檙 cais i gofrestru鈥檙 proffid 脿 prendre mewn gros mewn trefn, bydd Cofrestrfa Tir EF yn anfon rhybudd ffurfiol am y cais at bawb a effeithir.

Byddwn yn penderfynu at bwy y byddwn yn anfon rhybudd yn 么l amgylchiadau pob achos. Fel arfer byddwn yn cyflwyno rhybudd hyd yn oed os yw dosbarth is o deitl, megis amodol neu brydlesol da yn cael ei ystyried. Byddwn hefyd yn ystyried cyflwyno rhybudd ar deitl cofrestredig yr effeithir arno鈥檔 ymarferol, hyd yn oed os oes posibilrwydd o fudd cyfreithiol rhyngol, megis prydles ddigofrestredig. Felly, byddwn fel arfer yn cyflwyno rhybudd i rai neu bob un o鈥檙 canlynol.

  • Perchennog cofrestredig ac arwystlai鈥檙 ystad gofrestredig yr effeithir arni gan gynnwys unrhyw brydleswyr perthnasol
  • Perchennog ac arwystlai ystad ddigofrestredig yr effeithir arni
  • Perchennog cofrestredig ystad y mae hawddfreintiau cysylltiedig 芒鈥檙 proffid 脿 prendre mewn gros yn effeithio arni

2.5.2 Lle nad oes angen rhybudd

Efallai na fydd angen rhybudd os:

  • nodwyd y proffid 脿 prendre mewn gros eisoes yn y gofrestr/cofrestri teitl perthnasol
  • os yw鈥檙 cais yn cynnwys cydsyniad diamod y perchennog/perchnogion i wneud cofnod o ran y proffid 脿 prendre mewn gros ac y cytunwyd ar eiriad manwl y cofnod arfaethedig ymlaen llaw

2.5.3 Gwrthwynebiadau

Os ceir gwrthwynebiad i gofrestru proffid 脿 prendre mewn gros nad yw鈥檔 ddi-sail ac nad oes modd ei ddatrys rhwng y part茂on, bydd ein trefn anghydfod yn gymwys a bydd y mater yn cael ei gyfeirio at is-adran Cofrestru Tir y Siambr Eiddo, Tribiwnlys yr Haen Gyntaf (gweler cyfarwyddyd ymarfer 37: gwrthwynebiadau ac anghydfodau, cyfarwyddyd i ymarferiad a threfniadaeth Cofrestrfa Tir EF.

2.6 Nodi鈥檙 proffid 脿 prendre mewn gros ar deitlau cofrestredig yr effeithir arnynt

Os yw鈥檙 cais i gofrestru proffid 脿 prendre mewn gros wedi ei gwblhau, byddwn yn cofnodi rhybudd amdano yng nghofrestr arwystlon teitlau cofrestredig yr effeithir arnynt.

Nid oes ffi ar wah芒n ar gyfer hyn os caiff ei wneud fel rhan o鈥檙 cais am gofrestriad cyntaf.

3. Cofrestru proffid 脿 prendre mewn gros o ystad gofrestredig ar neu ar 么l 13 Hydref 2003

(Os rhoddwyd y proffid 脿 prendre mewn gros o ystad gofrestredig cyn 13 Hydref 2003, gweler Cofrestru proffid 脿 prendre mewn gros dros dir digofrestredig (neu o broffid 脿 prendre mewn gros digofrestredig), neu a roddwyd dros dir cofrestredig cyn 13 Hydref 2003, neu a gaffaelwyd trwy bresgripsiwn. Os cafodd ei roi o deitl proffid cofrestredig sy鈥檔 bodoli eisoes, gweler Deliadau gyda proffidiau 脿 prendre mewn gros cofrestredig.)

Rhaid cofrestru unrhyw broffid 脿 prendre mewn gros a roddwyd o ystad gofrestredig ar neu ar 么l 13 Hydref 2003, ac eithrio hawl comin y gellir ei chofrestru o dan Ddeddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965 (gweler Proffid 脿 prendre mewn gros 鈥 pwyntiau cyffredin), ), i weithredu鈥檔 gyfreithiol (adran 27(2)(d) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Lle y mae鈥檙 proffid yn brydlesol (wedi ei roi am gyfnod o flynyddoedd) mae hyn yn wir beth bynnag yw hyd y cyfnod. Bydd y gofynion cofrestru, fodd bynnag, yn dibynnu ar hyd y cyfnod.

Er mwyn cael ei gofrestru 芒鈥檌 deitl ei hunan, rhaid rhoi鈥檙 proffid mewn ffi syml neu am gyfnod hirach na 7 mlynedd (paragraff 6 o Atodlen 2 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Caiff y grant卯 ei gofrestru鈥檔 berchennog y teitl proffid a chofnodir rhybudd yng nghofrestr arwystlon y teitl i鈥檙 tir yr effeithir arno.

Dylai鈥檙 ceisydd am gofrestriad gyflwyno:

  • ffurflen AP1 (a ffurflen DI pan fo鈥檔 briodol)
  • copi ardystiedig o鈥檙 weithred wreiddiol yn rhoi鈥檙 proffid
  • y ffi briodol
  • unrhyw gydsyniad neu dystysgrif sy鈥檔 ofynnol gan gyfyngiad ar deitl y grantwr i鈥檙 tir yr effeithir arno
  • cydsyniad yr arwystlai o ran unrhyw arwystl cofrestredig neu wedi ei nodi ar deitl y grantwr
  • lle na fydd unig berchennog neu oroeswr cydberchnogion y teitl proffid yn gallu rhoi derbynneb ddilys am arian cyfalaf, cais (naill ai ar ffurflen RX1 neu yn y ffurf o drosglwyddo benodedig i鈥檙 ceisydd) i gofnodi cyfyngiad yn Ffurf A (rheol 94(2A) o Reolau Cofrestru Tir 2003)

Os yw鈥檙 proffid 脿 prendre mewn gros am gyfnod o 7 mlynedd neu lai, ni ellir ei gofrestru 芒鈥檌 deitl ei hunan. I gwrdd 芒鈥檙 gofynion cofrestru, dylid cynnwys y trafodiad 鈥榥odi proffid鈥 yn eich cais ac uwchlwytho ffurflen AN1neu ffurflen AP1. Byddwn yn cofnodi rhybudd yng nghofrestr arwystlon y teitl i鈥檙 tir yr effeithir arno (paragraff 7 o Atodlen 2 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Gweler cyfarwyddyd ymarfer 19: rhybuddion, cyfyngiadau a gwarchod buddion trydydd parti am ragor o wybodaeth.

Ni ellir defnyddio ffurflen UN1 i fodloni鈥檙 gofynion cofrestru a nodir ym mharagraff 7 Atodlen 2 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002 oherwydd nid yw鈥檔 ffurflen a restrir yn rheol 90 o Reolau Cofrestru Tir 2003.

4. Delio gyda proffidiau 脿 prendre mewn gros cofrestredig

4.1 Prydlesi

Gall perchennog proffid 脿 prendre mewn gros ei brydlesu yn y ffordd arferol yn ddarostyngedig i unrhyw gyfraith, darpariaeth benodol yn grant y proffid 脿 prendre mewn gros neu gofnod i鈥檙 gwrthwyneb yn y gofrestr.

Mae prydles o deitl proffid 脿 prendre cofrestredig mewn gros yn warediad cofrestradwy (ac felly rhaid ei gofrestru i weithredu鈥檔 gyfreithiol), waeth beth yw hyd y cyfnod. Bydd y gofynion cofrestru, fodd bynnag, yn dibynnu ar hyd y cyfnod.

Er mwyn cael ei gofrestru 芒鈥檌 deitl ei hunan, rhaid rhoi鈥檙 proffid mewn ffi syml neu am gyfnod hirach na 7 mlynedd (paragraff 6 o Atodlen 2 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Caiff y grant卯 ei gofrestru鈥檔 berchennog y teitl proffid newydd a chofnodir rhybudd yng nghofrestr arwystlon y teitl proffid o鈥檙 hyn y rhoddir y brydles.

Dylai鈥檙 ceisydd am gofrestriad gyflwyno:

  • ffurflen AP1 (a ffurflen DI pan fo鈥檔 briodol)
  • copi ardystiedig o鈥檙 weithred wreiddiol
  • y ffi briodol
  • unrhyw gydsyniad neu dystysgrif sy鈥檔 ofynnol gan gyfyngiad ar deitl proffid y grantwr
  • cydsyniad yr arwystlai o ran unrhyw arwystl cofrestredig neu wedi ei nodi ar deitl y grantwr
  • lle na fydd unig berchennog neu oroeswr cydberchnogion y teitl proffid newydd yn gallu rhoi derbynneb ddilys am arian cyfalaf, cais (naill ai ar ffurflen RX1 neu yn y ffurf o drosglwyddo benodedig i鈥檙 ceisydd) i gofnodi cyfyngiad yn Ffurf A (rheol 94(2A) o Reolau Cofrestru Tir 2003)

Os yw鈥檙 proffid 脿 prendre mewn gros am gyfnod o 7 mlynedd neu lai, ni ellir ei gofrestru 芒鈥檌 deitl ei hunan. I gwrdd 芒鈥檙 gofynion cofrestru, dylid cynnwys y trafodiad 鈥榥odi proffid鈥 yn eich cais ac uwchlwytho ffurflen AN1 neu ffurflen AP1. Byddwn yn cofnodi rhybudd yng nghofrestr arwystlon y teitl proffid o鈥檙 hyn y rhoddir y brydles (paragraff 7 o Atodlen 2 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Gweler cyfarwyddyd ymarfer 19: rhybuddion, cyfyngiadau a gwarchod buddion trydydd parti am ragor o wybodaeth.

Ni ellir defnyddio Ffurflen UN1 i fodloni鈥檙 gofynion cofrestru a nodir ym mharagraff 7 Atodlen 2 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002 oherwydd nid yw鈥檔 ffurflen a restrir yn rheol 90 o Reolau Cofrestru Tir 2003.

4.2 Trosglwyddiadau

Gall perchennog proffid 脿 prendre mewn gros ei drosglwyddo yn y ffordd arferol yn ddarostyngedig i unrhyw gyfraith, darpariaeth benodol yn grant y proffid 脿 prendre mewn gros neu gofnod i鈥檙 gwrthwyneb yn y gofrestr.

Dylid gwneud cais yn yr un modd ag am drosglwyddiad tir cofrestredig.

4.3 Cau teitl

Gellir diddymu proffid 脿 prendre mewn gros trwy:

  • statud
  • gollwng penodol (trwy weithred)
  • gadawiad, lle y mae diffyg defnydd a bwriad i adael yn ofynnol
  • undod perchnogaeth a meddiant o鈥檙 proffid a鈥檙 ystad o鈥檙 hon y cafodd ei roi
  • wac谩u cynnwys y proffid

Dylid gwneud cais i gau teitl proffid 脿 prendre mewn gros trwy gynnwys y trafodiad cau priodol yn eich cais ac uwchlwytho tystiolaeth i鈥檔 bodloni bod y proffid wedi ei wac谩u.

Mae鈥檔 bosibl y byddwn yn cyflwyno rhybudd o鈥檙 cais i鈥檙 perchennog cofrestredig ac unrhyw berson arall a chanddo fudd ynddo cyn ei gwblhau.

5. Pethau i鈥檞 cofio

Er mwyn osgoi ymholiadau, cyn cyflwyno eich cais inni, gwnewch yn siwr:

  • lle bo鈥檔 berthnasol, bod chwiliad o dan Ddeddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965 wedi ei gynnwys yn eich cais
  • eich bod yn ystyried ein rhestr wirio cofrestriadau cyntaf cyn ichi gyflwyno鈥檆h cais

Dim ond gwybodaeth ffeithiol a chyngor diduedd ynghylch ein gweithdrefnau rydym yn eu darparu. Darllenwch ragor am y cyngor rydym yn ei roi.