PGµç×Ó

Mae bandiau Treth Gyngor yn seiliedig ar faint oedd gwerth eiddo ar:

• 1 Ebrill 1991, ar gyfer Lloegr
• 1 Ebrill 2003, ar gyfer Cymru

Gallwch herio’ch band Treth Gyngor os:

• mae gennych hawl gyfreithiol i herio (a elwir yn ‘gwneud cynnig’)
• rydych chi o’r farn ei fod yn anghywir ac nid oes gennych hawl gyfreithiol i herio (a elwir yn ‘adolygiad band’)

Ar gyfer eiddo yng Nghymru a Lloegr, rydych yn cyflwyno’ch her i Asiantaeth y Swyddfa Brisio.

Mae gennych hawl gyfreithiol i herio band Treth Gyngor (‘gwneud cynnig’) os ydych o’r farn fod eich band yn anghywir a naill ai:

• rydych wedi bod yn talu Treth Gyngor ar eich eiddo am lai na 6 mis
• mae Asiantaeth y Swyddfa Brisio (VOA) wedi newid eich band Treth Gyngor yn y 6 mis diwethaf

Mae gennych hefyd hawl gyfreithiol i herio os:

• bu newid sy’n effeithio ar yr eiddo
• rydych am dynnu’r eiddo oddi ar restr y Dreth Gyngor
• rydych am ychwanegu’r eiddo at restr y Dreth Gyngor

Os oes newid wedi bod sy’n effeithio ar yr eiddo

Gallwch gynnig band newydd os bu newid sy’n effeithio ar werth yr eiddo. Rhaid i un o’r canlynol fod yn berthnasol:

• mae eich eiddo wedi newid - er enghraifft, mae wedi’i rannu’n eiddo lluosog neu wedi’i gyfuno’n un
• mae defnydd eich eiddo wedi newid - er enghraifft, mae rhan o’ch eiddo bellach yn cael ei ddefnyddio ar gyfer busnes
• mae eich ardal leol wedi newid yn ffisegol - er enghraifft, mae archfarchnad neu brif ffordd newydd wedi’i hadeiladu

Os oes angen tynnu’r eiddo oddi ar restr y Dreth Gyngor

Gallwch ofyn i eiddo gael ei dynnu oddi ar restr y Dreth Gyngor os yw unrhyw un o’r canlynol yn berthnasol:

• mae eich eiddo wedi’i ddymchwel
• mae eich eiddo yn adfail neu mewn cyflwr difrifol gyda nifer o broblemau strwythurol difrifol
• mae eich eiddo yn cael ei adnewyddu’n sylweddol sy’n effeithio ar y cyfan neu’r rhan fwyaf o’r eiddo
• mae eich eiddo bellach yn cael ei ddefnyddio fel busnes ac nid yw bellach yn cyfrif fel eiddo domestig

Ni allwch gael gwared ar eiddo dim ond oherwydd ei fod mewn ‘cyflwr gwael’. Rhaid iddo fod yn adfail neu mewn cyflwr difrifol (er enghraifft nenfwd sydd wedi dymchwel). Mae rhagor o ganllawiau ar yr hyn sy’n cyfrif fel cyflwr gwael a’r hyn sy’n adfeiliedig neu sydd mewn cyflwr gwael.

Unwaith y bydd eiddo wedi’i dynnu oddi ar restr y Dreth Gyngor, ni fyddwch yn talu Treth Gyngor ar yr eiddo hwnnw mwyach.

Byddwch ond yn dechrau talu Treth Gyngor eto os cafodd eiddo ei ddileu oherwydd gwaith adnewyddu mawr, a bod y gwaith hwnnw wedi’i gwblhau, neu eich bod yn symud yn ôl i mewn. Bydd yr eiddo’n cael ei ailasesu a bydd angen i chi dalu Treth Gyngor o ddyddiad cwblhau’r gwaith neu ddyddiad symud i mewn.

Os oes angen ychwanegu’r eiddo at restr y Dreth Gyngor

Gallwch ofyn i eiddo gael ei ychwanegu at restr y Dreth Gyngor os nad oes gan eich eiddo fand Treth Gyngor eto. Bydd angen i chi awgrymu’r band arfaethedig.

Gwybodaeth y mae angen i chi ei darparu

Pan fyddwch yn gwneud her, bydd angen i chi ddarparu:

• eich enw
• cyfeiriad eich eiddo
• y dyddiad yr ydych am wneud y cynnig

Bydd angen i chi hefyd ddweud ai chi yw perchennog y tŷ neu’n denant.

Os oes newid wedi bod i’ch eiddo neu ardal

Os ydych yn cynnig band newydd, rhaid i chi hefyd ddarparu un o’r canlynol:

• disgrifiad o unrhyw newidiadau i’ch eiddo
• manylion newid defnydd eich eiddo
• disgrifiad o sut mae eich ardal leol wedi newid yn ffisegol
• manylion unrhyw waith ffisegol sydd wedi’i wneud i’ch eiddo

Os ydych yn drethdalwr newydd ac wedi bod yn eich eiddo am lai na 6 mis

Rhaid i chi hefyd ddarparu’r dyddiad y daethoch yn dalwr y Dreth Gyngor. Gallai’r dyddiad hwn fod cyn i chi symud i mewn i’r eiddo rydych yn gwneud y cynnig ar ei gyfer.

Gallwch ofyn i’ch band gael ei adolygu os:

• rydych wedi bod yn talu Treth Gyngor am fwy na 6 mis
• nad oes unrhyw newidiadau wedi bod i’r eiddo yn ddiweddar ond rydych chi’n meddwl bod y band yn anghywir

Bydd angen i chi ddarparu tystiolaeth o pam rydych o’r farn fod eich eiddo yn y band anghywir.

Tystiolaeth i gefnogi eich her

Bydd angen i chi ddarparu cyfeiriadau ar gyfer hyd at 5 eiddo tebyg mewn band is na’ch un chi.

Dylai’r eiddo fod yr un fath â’ch eiddo chi o ran:

• math - er enghraifft, os ydych yn byw mewn tÅ· pâr dylai’r eiddo fod yn dai pâr
• maint - er enghraifft, nifer yr ystafelloedd gwely a chyfanswm yr arwynebedd
• oed
• arddull a dyluniad

Dylai’r eiddo hefyd fod naill ai:

• yn yr un stryd neu stad - os ydych yn byw mewn tref neu ddinas
• yn yr un pentref neu ardal - os ydych yn byw yng nghefn gwlad

Tystiolaeth o brisiau tai

Gallwch hefyd ddefnyddio’r pris y gwerthwyd eich eiddo neu eiddo tebyg amdanynt fel tystiolaeth, os oedd y gwerthiant rhwng:

• 1 Ebrill 1989 a 31 Mawrth 1993 - os yw eich eiddo yn Lloegr
• 1 Ebrill 2001 a 31 Mawrth 2005 - os yw eich eiddo yng Nghymru

Gallwch chwilio am brisiau gwerthu eiddo ar-lein o 1995 ymlaen.

Cymharwch y prisiau gwerthu â’r prisiau y prisiwyd yr eiddo ar gyfer Treth Gyngor.

Os yw’r prisiau gwerthu y tu allan i fand Treth Gyngor, gallwch ddefnyddio hwn fel tystiolaeth. Bydd angen i chi roi:

• cyfeiriadau’r eiddo
• y prisiau gwerthu
• y dyddiadau y gwerthwyd yr eiddo - po agosaf yw hwn at y dyddiad prisio, y mwyaf tebygol yw y bydd Asiantaeth y Swyddfa Brisio (VOA) yn gallu defnyddio’r dystiolaeth hon

Ni fydd y VOA yn ystyried gwybodaeth am brisiau tai cyfartalog o wefannau fel Nationwide House Price Index, Nethouseprices, Rightmove neu Zoopla fel tystiolaeth gref.

Ar gyfer eiddo yng Nghymru a Lloegr, defnyddiwch y gwasanaeth ar-lein i wneud her. Gallwch ddefnyddio hwn p’un a oes gennych hawl gyfreithiol i herio ai peidio.

Efallai y bydd angen i chi ddarparu tystiolaeth i gefnogi eich achos.

Rhaid i chi barhau i dalu y Dreth Gyngor tra bod eich her yn cael ei hadolygu.

Gallwch hefyd benodi rhywun arall i herio ar eich rhan.

Os na allwch ddefnyddio’r gwasanaeth ar-lein

I ofyn i eiddo gael ei dynnu oddi ar restr y Dreth Gyngor, bydd angen i chi lenwi ffurflen her y Dreth Gyngor yn lle hynny.

I herio band Treth Gyngor, gallwch hefyd ffonio neu e-bostio Asiantaeth y Swyddfa Brisio (VOA). Bydd angen i chi ddarparu tystiolaeth pan fyddwch yn cysylltu â nhw.

Bydd Asiantaeth y Swyddfa Brisio (VOA) yn cadarnhau ei bod wedi derbyn eich her. Mae hyn fel arfer o fewn ychydig ddyddiau, ond weithiau gall gymryd hyd at 28 diwrnod.

Bydd yn adolygu eich her ac yn gwneud penderfyniad. Gall hyn gymryd hyd at 6 mis pan fydd gennych hawl gyfreithiol i herio (‘gwneud cynnig’).

Os ydych wedi cyflwyno her oherwydd eich bod o’r farn fod eich eiddo yn y band anghywir ond nad oes gennych hawl gyfreithiol i herio (‘adolygiad band’), gall hyn gymryd hyd at 12 mis.

Os oes angen rhagor o wybodaeth ar y VOA, bydd yn cysylltu â chi.

Pan fydd wedi gorffen yr adolygiad, bydd yn gwneud un o’r canlynol:

• newid eich band Treth Gyngor a rhoi wybod i’ch cyngor lleol - bydd eich cyngor yn adolygu eich bil ac yn talu unrhyw ad-daliad sy’n ddyledus
• tynnu eich eiddo oddi ar restr y Dreth Gyngor - gwiriwch beth sy’n digwydd ar ôl i eiddo gael ei ddileu
• ychwanegu eich eiddo at restr y Dreth Gyngor - byddwch yn cael band newydd
• dweud wrthych pam na ellir newid eich band

Os ydych yn anghytuno â’r penderfyniad

Dim ond os oedd gennych hawl gyfreithiol i herio (‘gwneud cynnig’) y gallwch apelio yn erbyn y penderfyniad.

Yng Nghymru, nid oes angen ichi wneud dim. Bydd eich her yn cael ei hanfon yn awtomatig at os na fyddwch yn ymateb i’r penderfyniad.

Yn Lloegr, gallwch . Mae’r Tribiwnlys Prisio yn annibynnol ar y VOA. Mae’n rhad ac am ddim, ond mae’n rhaid i chi dalu eich costau eich hun.

Fel arfer mae angen i chi apelio o fewn 3 mis i gael y penderfyniad.

Efallai y gallwch gael y terfyn amser wedi’i ymestyn mewn rhai amgylchiadau. Bydd angen i chi esbonio pam fod angen estyniad arnoch ar y ffurflen apêl.

Os bydd y tribiwnlys yn cytuno â chi, bydd y VOA yn newid eich band a bydd y cyngor yn diweddaru eich bil.

Cymorth

Os ydych yn Lloegr, mae gan y Tribiwnlys Prisio ganllawiau ar:

Os ydych chi yng Nghymru, mae gan Dribiwnlys Prisio Cymru .

Gallwch hefyd gysylltu â’r tribiwnlys am gymorth.